چالش ها و فرصتها صادرات غیرنفتی از نقطه نظر مؤلفه های دانش با رویکرد مقابله با تحریم های اقتصادی

  • سال انتشار: 1393
  • محل انتشار: دومین کنفرانس بین المللی اقتصاد در شرایط تحریم
  • کد COI اختصاصی: IECEUS02_048
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 1199
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

ابوالفضل شاه آبادی

دانشیار گروه اقتصاد دانشکده اقتصاد و علوم اجتماعی دانشگاه بوعلی سینا، همدان

سهیلا میرزا بابازاده

کارشناس ارشد علوم اقتصادی دانشکده اقتصاد و علوم اجتماعی دانشگاه بوعلی سینا، همدان

چکیده

فعالیت های تحقیق و توسعه در هر کشور عامل اصلی رشد و شکوفایی اقتصادی است که موجب نوآوری و در نتیجه سبب بهبود کیفیت و تنوع کالا و خدمات و کاهش هزینه های تولید و افزایش قدرت رقابت پذیری و وابستگی متقابل می شود. نگاهی به مؤلفه های دانش در کشورهای توسعه یافته و مقایسه آن با کشورهای در حال توسعه نشان می دهد حدود 3-2 درصد از تولید ناخالص کشورهای توسعه یافته به فعالیت های تحقیق و توسعه اختصاص می یابد در حالی که کشورهای در حال توسعه کمتر از یک درصد از تولید ناخالص داخلی خود را به فعالیت های تحقیق و توسعه اختصاص می دهند. بر اساس تئوری های جدید تجارت بین الملل، تحقیق و توسعه شرکای تجاری از طریق واردات کالاهای واسطه ای و سرمایه ای می تواند مانند تحقیق و توسعه داخلی نقش اساسی در رشد صادرات کشور ایفاء نماید. زیرا تجارت بین الملل کشور را قادر به دستیابی به تولیدات واسطه ای و ابزار آلات سرمایه ای، کپی سازی فناوری خارجی و تبدیل آنها برای استفاده در داخل می نماید. در نتیجه با انتقال تحقیق و توسعه و فناوری مناسب و تبدیل مواد خام صادراتی به کالا، صادرات کالا بویژه صادرات با فناوری بالا جانشین صدور مواد خام و افزایش تعامل و وابستگی متقابل و کاهش درجه تحریم پذیری اقتصاد ایران است. جامعه آماری اقتصاد ایران است که آمارهای کلان مربوط به انباشت تحقیق و توسعه داخلی، انباشت تحقیق و توسعه خارجی، سرمایه انسانی (شاغلین دارای تحصیلات بالاتر از دیپلم)، صادرات غیرنفتی اقتصاد ایران، واردات کالا به تفکیک شرکای تجاری کشورهای عضو OECD و انباشت تحقیق و توسعه داخلی کشورهای عضو OECD می باشد. دوره زمانی مورد مطالعه 2010-1970 بوده و آمارهای مورد نیاز به قیمت ثابت (سال پایه 2000 میلادی) است. نتایج بیانگر شکاف عمیق فناوری اقتصاد ایران با اقتصاد ج هانی، اتکاء صادرات غیرنفتی به عوامل سنتی تولید (نیروی کار و سرمایه فیزیکی) و از سوی دیگر فناوری وارداتی، پائین بودن نسبت هزینه های تحقیق و توسعه به ارزش افزده اقتصاد، فقدان مکانیزم عرضه و تقاضا در فعالیت های تحقیق و توسعه بدلیل اتخاذ سیاست های ناصحیح اقتصادی (پولی، مالی، ارزی و تجاری) که م وجب تحریف قیمت نسبی عوامل به نفع بکارگیری سرمایه فیزیکی و فناوری وارداتی و به ضرر سایر عوامل تولید مانند مؤلفه های دانش (سرمایه انسانی و فعالیتهای تحقیق و توسعه) گردیده است. در نتیجه شاهد کاهش قدرت رقابت پذیری و وابستگی یک جانبه اقتصاد ایران به اقتصاد جهانی خواهیم بود.

کلیدواژه ها

صادرات غیرنفتی، تحقیق و توسعه، سرریز فناوری، تحریم اقتصادی

مقالات مرتبط جدید

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.