ژیلا اصغری - استادیار شیمی آلی، دانشگاه گلستان
طاهره باقری - دانشجوی ارشد فیتوشیمی، دانشگاه گلستان

گیاه کنگر وحشی، با نام علمی Gundelia tournefortii متعلق به تیره آستراسه است. کنگر یک گیاه دارویی، بومی مناطق آسیایی، آسیای غربی، قبرس، مصر، ایران، اسرائیل، ترکیه، جمهوری آذربایجان، و ترکمنستان می باشد که از گل، برگ، دانه و ساقه آن به عنوان یک منبع غذایی مهم استفاده می شود. استفاده کنگر برای درمان اختلالات کبدی، سنگ کلیه، رماتیسم، نقرس و آسم و سرگیچه و یرقان و ... مفید است و کبد و کلیه و لوزالمعده را تقویت می کند. در ا ین پژوهش اسخراج اسانس از برگ های نمونه کنگر جمعیت بجنورد با استفاده از دستگاه کلونجر و حلال آب صورت گرفت و ا سانس حاصل از نظر کمی و کیفی با استفاده از کروماتوگرافی گازی با شناساگر طیف سنج جرمی مورد بررسی قرار گرفت. 12/43% از نمونه شامل ترکیباتی از گروه ترپن ها بودند، که در بین آنها فیتول با 11/77% بیشترین مقدار را داشت، این ترکیب با فرمول ملکولی C(20)H(40)O یک دی ترپن الکلی غیر حلقوی است که در تشکیل ویتامین K و E دخالت دارد. سایر ترکیبات نمونه شامل لیمونن (0/11%)؛ (0/8%)beta-ionon, (0/43%)beta-farnesene, (0/12%)beta-Damascenon, ، اسید لینولنیک (C 18:3) (33/42) بودند. روغن موجود در برگ کنگر نیز با استفاده از دستگاه سوکسله و حلال هگزان نرمال به میزان 5% استخراج شد و سه اسید چرب ضروری از آن شناسایی شد که شامل اسیدهای چرب لینولنیک اسید (30/23 درصد)، لینولئیک اسید (17/80 درصد) و اولئیک اسید (12/33 درصد) بودند.

کنگر، اسانس، اسید چرب، کروماتوگرافی گازی، سوکسله