مسائل زیست محیطی مخزن سدها و نقش آن بر تغییر اقلیم منطقه (مطالعه موردی: تعیین دبی غالب و آورد رسوب رودخانه آبشینه همدان پشت سداکباتان )

  • سال انتشار: 1393
  • محل انتشار: همایش ملی تغییرات اقلیم و مهندسی توسعه پایدار کشاورزی و منابع طبیعی
  • کد COI اختصاصی: CCASD01_030
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 1345
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

قائزه لطفیان

مربی، موسسه آموزش عالی غیرانتفاعی عمران و توسعه، همدان- کارشناس ارشد مهندسی عمران- مهندسی رودخانه)

چکیده

یکی از ارکان اصلی حفظ و تثبیت شرایط اقلیمی پایدار در هر منطقه، حوضه های آبریز و رودخانه های موجود در آن است. بمنظور تأمین آب آشامیدنی سالم و مورد نیاز نسل حاضر با نگرش و گوشه چشمی به آیندگان و نیازهای آنان و همچنین استفاده از مخازن با هدف کنترل طغیان و سیلاب و ذخیره سازی و استفاده بهینه از انرژی آب، احداث و استفاده از سدها بر رودخانه کشور امری ضروری است. در روند احداث و استفاده از مخازن سدها، مطالعات و تحقیق در مورد محیط زیست طبیعی رودخانه برای جلوگیری از برهم زدن اکوسیستم حوضه و ایجاد تغییرات حاد در شرایط اقلیمی، بسیار حائز اهمیت می باشد. احداث سد و آب بند بر مسیر رودخانه بدون انجام مطالعات ارزیابی تطبیقی و امکان سنجی محل، رسوب زیاد جابجا شده توسط رودخانه و جمع شدن آن در پشت مخزن و بالابردن حجم مرده مخزن سد یکی از اصلی ترین دلایل تغییر در شرایط اقلیمی کنونی و طبیعی رودخانه هاست. در این مجال، رودخانه آبشینه شهر همدان بعنوان نمونه موردی بررسی شده است. برای رودخانه مذکور، جریان غالب، که نشان دهنده جریان طبیعی و رژیم تعادل رودخانه است، از سه روش عمده دبی مؤثر، دبی لب ریز و متوسط سیل سالانه با دوره بازگشت معین تعیین شده و دوره بازگشت آن نیز دبست آورده شده است. در ادامه تحقیق، مقدار رسوبات بار معلق و بار بستر جابجا شده در آبراهه براساس دبی مؤثر بدست آورده شده و بر اساس آن مقدار آورد کل رسوب رودخانه محاسبه گردیده است. در نهایت با تحلیل مقدار آورد رسوب رودخانه آبشینه و تجمع آن در مخزن سد ا کباتان و کاهش کارایی مفید مخزن، نقش عمده و اساسی آن بر تغییر اقلیم حوضه آبریز بیان گشته و در انتها راهکارهایی عملیاتی در این باره پیشنهاد می گردد.

کلیدواژه ها

تغییر اقلیم، اکوسیستم رودخانه، دبی غالب، دبی مؤثر، رسوب کف، باربستر، بار معلق، حجم مرده

مقالات مرتبط جدید

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.