عاطفه سالاروند - کارشناسی ارشد مهندسی شیمی دانشگاه امیرکبیر، دانشکده مهندسی شیمی
کاووس فلامکی - استاد گروه مهندسی شیمی دانشگاه امیرکبیر

پارازایلن کاربرد وسیعی به عنوان یک محصول واسطه شیمیایی در تولید الیاف پلی استر و پلاستیک دارد. بنابراین جداسازی پارازایلن از آروماتیک‌های C₈ یک فرآیند مهم و حیاتی در صنعت به‌شمار می‌رود. جداسازی پارازایلن از ایزومرهای زایلن به‌دلیل نزدیکی نقاط جوش آروماتیک‌های C₈ نسبتا دشوار بوده و توسط روش‌هایی همچون تقطیر نمی‌توان آنها را از هم جدا نمود. جداسازی پارازایلن با نقطه جوشºc 138.3 و متازایلن با نقطه جوشºc 139.1 به‌طور معمول به یکی از روش‌های کریستالیزاسیون/ فیلتراسیون، جذب سطحی در زئولیت با تکنولوژی سیستم بستر متحرک-که با اندکی تفاوت به سه صورت فرآیند پارکس، آروماکس و الکوسی وجود دارد. هم اکنون فرآیند الکوسی در پتروشیمی بندر امام برای جداسازی پارازایلن در حال کار می‌باشد.- و یا از طریق روش‌های غشائی صورت می‌گیرد. هدف مطالعه به روش جذب سطحی با جاذب زئولیتی که یک روش اقتصادی در بین فرآیندهای صنعتی به شمار می‌رود، اختصاص یافته‌است. تاثیر روش‌های مختلف تبادل یون (نوع کاتیون، پارامترهای فرآیندی تبادل یون...) بر عملکرد زئولیت و تاثیر آن در ظرفیت جذب سطحی و گزینش پذیری نسبت به ایزومرهای زایلن مشخص خواهد گردید. فرآیند جذب سطحی به روش استاتیک انجام گردیده‌است. ظرفیت اشباع جذب بر جاذب برای همه اجزا حدود mol kg-11 می‌باشد. گرمای جذب مطابق بررسی ایزوترم جذب یک جزئی رودریگز (Rodrigues)حکایت از فیزیکی بودن فرآیند جذب زایلن‌ها بر زئولیت دارد و مدل ایزوترم ارائه شده بر این اساس، ایزوترم لانگ‌مویر و سیپس می‌باشد که ایزوترم سیپس مدل مناسب‌تری مشاهده شده‌است.

زایلن، جذب سطحی، زئولیت