محمدسعید امامی - بخش تحقیقات گیاه پزشکی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان

اهمیت گیاهان دارویی رشد فزاینده ای به خود گرفته و لزوم حفظ و حراست آنها در مقابل عوامل خسارتزا از جمله آفات شکل جدی تری یافته است. عدم مبارزه صحیح با آفات گیاهان دارویی کشت شده اغلب موجب کاهش مواد مؤثره گیاه یا تغییر نسبت ترکیبات مفید گیاه می گردد. از آفات مهم گیاهان دارویی شته ها هستند. شته ها با مکیدن شیره گیاهی و انتقال عوامل بیماریزا باعث تضعیف گیاهان و کاهش عملکرد و کیفیت آنها می شوند. در خ صوص کنترل آفات مکنده ی گیاهان دارویی کاربرد آفت کش های شیمیایی راه حل مناسبی نیست. زیرا این گیاهان به صورت مستقیممورد استفاده خوراکی انسان می باشند و احتمال انتقال بقایای آفت کش ها به این محصولات دارویی وجود دارد. از این رو برای کنترل آفات مکنده کشت های صحرای گیاهان دارویی می توان از آفت کش های طبیعی و سازگار با محیط زیست از جمله ترکیب بیورشنال صابون حشره کش استفاده نمود. صابونهای حشره کش بر خلاف سموم سیمیایی، باقیمانده سمی ک می دارند و برای انسان و دشمنان طبیعی آفات نیز دارای سمیت کمی هستند. همچنین در محیط دارای عمر کوتاهی بوده و به سرعت تجزیه می شوند. این ترکیبات ازطریق نفوذ اسیدهای جرب به کوتیکول آفات مکنده و حل کردن یا تخریب غشاهای سلولی، اختلاف در متابولیسم سلولی و تولید هورمونهای رشد و اختلال در سیستم تنفسی باعث مرگ آنها می شوند. آفات مکنده گیاهان دارویی که دارای بدن نرم هستند مانند شته ها، شپشک ها، پسیل ها، تریپس ها، سفید بالک ها، زنجرک ها و کنه ها نسبت به صابونهای حشره کش بسیار حساس بوده و به وسیله آنها کنترل می شوند. از این ترکیبات که در این مقاله به طور مبسوط مورد بحث قرار گرفته است می توان به عنوان جایگزین آفت کش های شیمیایی در برنامه مدیریت تلفیقی آفات مکنده در کشت های گیاهان دارویی استفاده کرد.

آفات مکنده، گیاهان دارویی، صابون حشره کش