بررسی نقش و تاثیر معماری اسلامی–ایرانی بر تربیت از ظهور دوره صفویه تا پایان دوره قاجاریه (مطالعات موردی)

  • سال انتشار: 1404
  • محل انتشار: فصلنامه پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی، دوره: 33، شماره: 68
  • کد COI اختصاصی: JR_IEJ-33-68_002
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 33
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

شهاب الدین عالمی

دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال

محمدحسن پرداختچی

دانشگاه شهید بهشتی

محمدمنان رئیسی

دانشگاه قم

اسمعیل کاووسی

دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال

سید امیر رون

سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی

چکیده

مساجد و مدارس در تاریخ ایران، از جمله مهمترین مراکز آموزشی بوده اند و عملکرد آموزشی این مراکز همچنان ادامه دارد. توجه به سیرتحولات معماری آنان در گذر زمان به منظور پی بردن به تاثیرات تربیتی و مولفه های موثر در ساختار این مراکز و بهره گیری از تجارب در ساخت مدارس جدید و برنامه های درسی یک فعالیت علمی بسیار مفید است. هدف این پژوهش بررسی تاثیر عناصر و مولفه های معماری مسجد- مدرسه ها و اثر ترکیبی آنها بر ابعاد تربیت است. روش این پژوهش، استفاده از مطالعه میدانی و مشاهده مولفه ها و عناصر معماری و مصاحبه با تعدادی از مدرسان و محصلین این مدارس با تکیه بر مطالعات کتابخانه ای و اسنادی، بررسی نقشه ها و طرح های سه بعدی و تکنیک های تحلیلی توصیفی است، تا چگونگی تاثیر گذاری مستقیم و یا غیر مستقیم مولفه ها و عناصر معماری مسجد- مدرسه ها و تاثیر ترکیبی این مولفه ها بر ابعاد مختلف تعلیم و تربیت مشخص گردد. نتایج این مطالعه نشان داد که تاثیرات تربیتی خاص به لحاظ اعتقادی، معنوی و ارزشی، اجتماعی و تاریخی، هنری و زیبایی شناختی، اقتصادی و حرفه ای و علمی و فناوری درنگرش وباورها و رفتار افراد شاغل به تحصیل و تدریس در این مراکز دارند. و بدین لحاظ در معماری مدارس جدید باید به تاثیر این عناصر در نگرش، باورها ،اعتقادات، ارزش ها و رفتارهای شاغلان به تحصیل و یا تدریس در مراکز آموزشی توجه شود. بویژه آنکه مدارس جدید به دلیل تاثیر پذیری از معماری غربی و فاصله گرفتن ازمعماری بومی، جنبه های تربیتی و هویتی خود را در ابعاد مختلف از دست داده اند و فضای آموزشی غیر معنوی را برای محصلین بوجود آورده است. علت این تفاوت ها را باید هم در نوع معماری مدارس قدیم و جدید جستجو کرد.

کلیدواژه ها

فضای آموزشی, تربیت اسلامی, معماری اسلامی, مسجد-مدرسه

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.