ارزیابی شدت خشکسالی حوضه آبخیز «رضی چای» با استفاده از شاخص های VCI، TCI، VHI
- سال انتشار: 1404
- محل انتشار: فصلنامه جغرافیا و توسعه، دوره: 23، شماره: 80
- کد COI اختصاصی: JR_GDIJ-23-80_004
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 26
نویسندگان
استاد گروه جغرافیا طبیعی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
دانشجوی دکترا، گروه جغرافیا طبیعی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
دانشجوی دکترا، گروه جغرافیا طبیعی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
چکیده
خشکسالی بهعنوان یکی از مهم ترین چالش های زیست محیطی، امنیت غذایی و منابع آبی را بهشدت تهدید می کند. شناسایی و پایش مناطق مستعد خشکسالی با استفاده از روش های نوین، به ویژه در حوضه آبخیز «رضی چای»، از اهمیت زیادی برخوردار است. این پژوهش با هدف بررسی شاخص های محیطی شامل: دمای سطح زمین (LST)، رطوبت خاک و شاخص پوشش گیاهی (NDVI) در دوره ۲۰۱۶ تا ۲۰۲۲ و با بهره گیری از داده های ماهواره ای« MODIS» در سامانه گوگل ارث انجین انجام شد. در این مطالعه، شاخص های خشکسالی TCI، VCI و VHI محاسبه و تحلیل شدند. نتایج نشانداد که بیشترین دمای سطح زمین در جنوب غرب حوضه با ۳۰۳ کلوین و کمترین دما در شمال شرق با ۲۹۳ کلوین ثبت شده است. همچنین، رطوبت خاک در جنوب غرب به کمینه مقدار خود (۷۳/۶ میلی متر) و در شمال شرق به بیشینه مقدار (۱۶ میلی متر) رسیده است. شاخص« NDVI» نیز بیشترین تراکم پوشش گیاهی را در جنوب غرب و شمال شرق حوضه با مقدار ۱۵/۰ نشانداد. بررسی شاخص های خشکسالی نشانداد که در بخش های مرکزی حوضه، شاخص «TCI» با مقدار ۴۲/۰ تنش گرمایی را افزایش داده است. همچنین، کاهش شاخص های VCI و VHI بهترتیب با مقادیر ۱۶/۰ و ۰۳/۰- ، نشان دهنده افت قابل توجه سلامت پوشش گیاهی در این مناطق بوده است. تحلیل همبستگی میان شاخص های خشکسالی و عوامل محیطی نشانداد که شاخص «VHI» بیشترین همبستگی معنی دار را با« NDVI» در حدود ۳۴/۰ داشته است. در نهایت، این نتایج نشانمی دهد که با افزایش دمای سطح زمین و کاهش رطوبت خاک، خشکسالی تشدید شده و به سلامت پوشش گیاهی آسیب جدی وارد شده است.کلیدواژه ها
شاخص های خشکسالی, حوضه آبخیز «رضی چای», تصاویر ماهواره ای « MODIS», سامانه «GEE»..اطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.