نحوه شکل گیری تصویر در هنر اسلامی با اتکا بر نظریه سه گانه بدن، تصویر و رسانه هانس بلتینگ

  • سال انتشار: 1404
  • محل انتشار: ششمین کنفرانس بین المللی مطالعات مدیریت، فرهنگ و هنر
  • کد COI اختصاصی: ICMSCA06_067
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 33
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

سارا صادقی

دانشجوی دکترای پژوهش هنر، دانشکده هنر و معماری، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

نیر طهوری

استادیار و عضو هیئت علمی گروه هنر، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران

چکیده

در سنت هنر اسلامی، مسئله ی «تصویر» همواره در بستری از تفسیرهای فلسفی، عرفانی و فقهی شکل گرفته که آن را به جای بازنمایی مستقیم واقعیت، در پیوند با مفاهیمی چون تجرید، نمادگرایی، و شمایل گریزی قرار می دهد. در این مقاله، با طرح پرسش بنیادین نحوه شکل گیری تصویر در هنر اسلامی با اتکا بر نظریه سه گانه بدن، تصویر و رسانه تلاش شده است تا از دریچه ی نظریه ی تصویر هانس بلتینگ، بازفهمی از جایگاه تصویر در هنر اسلامی ارائه شود. بلتینگ با عبور از تلقی شیءمحور تصویر، آن را رخدادی می داند که در تعامل سه گانه ی بدن (به مثابه حامل حافظه ی فرهنگی)، تصویر (به مثابه پدیده ای فرهنگی و ذهنی) و رسانه (به مثابه ظرف مادی تصویر) شکل می گیرد. بر اساس این چارچوب، مقاله نشان می دهد که تصویر در هنر اسلامی نه تنها حذف نشده، بلکه از قالب های شمایل نگارانه ی رایج در هنر غربی فاصله گرفته و در قالب هایی چون خوشنویسی، تذهیب، معماری و هندسه ی مقدس به حیات خود ادامه داده است. این «مهاجرت تصویر» از بازنمایی به تجرید، نشانه ی تحول در شیوه های ادراک و بازنمود معنویات در فرهنگ اسلامی است که در آن بدن هنرمند و بیننده در پیوند با رسانه، تجربه ای زیباشناختی و معناشناختی متفاوت می آفرینند. مقاله با تلفیق نظریه ی بلتینگ و تحلیل مصادیق هنر اسلامی، کوشیده است امکانی برای گفت وگوی بینافرهنگی درباره ی تصویر فراهم آورد و چارچوبی نظری برای تحلیل نظام های غیرشمایل نگارانه ی تصویری پیشنهاد کند.

کلیدواژه ها

تصویر, هنر اسلامی, هانس بلتینگ, شمایل گریزی, مهاجرت تصویر

مقالات مرتبط جدید

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.