تحلیل ویژگی های بصری نگاره های نسخه خطی مثنوی معنوی محفوظ در کتابخانه مجلس شورای اسلامی ایران
- سال انتشار: 1404
- محل انتشار: فصلنامه جلوه هنر، دوره: 17، شماره: 1
- کد COI اختصاصی: JR_JJHJOR-17-1_004
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 15
نویسندگان
کارشناسی ارشد صنایع دستی، دانشکده صنایع دستی، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران، نویسنده مسئول.
دانشیار گروه صنایع دستی، دانشکده صنایع دستی، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران.
استادیار گروه صنایع دستی، دانشکده صنایع دستی، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران
چکیده
شکل گیری نگارگری ایران در بستر شعر، عرصهای برای هماهنگی در بیان و همسویی درونی با ادبیات فراهم آورده است. شناخت و فهم تعابیر نگارگری به ویژه در بیان موضوعاتی با مفاهیم عرفانی که به دلیل انتزاعی بودن و انتقال بیان پیچیدهتر کمتر مورد توجه نگارگران واقع شده موضوعی قابل ملاحظه قلمداد میشود. در این میان یکی از نمونههای مصور عرفانی- تعلیمی نسخه ای ناشناخته از مثنوی معنوی متعلق به قرن۱۱-۱۲ه.ق با پنج نگاره و به کتابت اولیاء کازرونی موجود در کتابخانه مجلس شورای اسلامی است که در مقاله حاضر به آن پرداخته شده است. هدف این پژوهش شناخت ویژگیهای تصویری و کیفیت بیان هنری و محتوایی نگارههای این نسخه بوده است. روش جمع آوری اطلاعات از طریق دسترسی مستقیم به اسکن نسخه و منابع کتابخانهای صورت گرفته است و با شیوه توصیفی-تحلیلی به دنبال پاسخ به این سوال بوده که ویژگیهای بصری نگارههای نسخه مثنوی معنوی کدام است و به چه نسبتی در ایجاد بیان هنری و کیفیت محتوایی به کار گرفته شدهاند؟ دستاورد نتایج بیانگر آن بوده که عناصر و عوامل بصری همچون حاکمیت فضای رنگی تیره و تاکید رنگهای گرم، ترکیب بندی پلانی و زیگزاگی، جهتگیری فعال تپهها و بناها به سمت بالا، استفاده از پلانهای متعدد برای نمایش صحنههای مختلف داستان و ترسیم عناصری جایگزین با عناصر متن داستان، ویژگیهایی هستند که در جهت انتقال مفهوم داستان به کار رفتهاند. همچنین نحوه رنگپردازی و خصوصیات ظاهری پیکرهها و حالات و حرکاتشان ویژگیهای سبکی منحصر به فردی داشته و نشان دهنده یک شیوه محلی از دوره صفوی است.کلیدواژه ها
کلید واژه ها: نگارگری, مثنوی معنوی, نسخه خطی, دوره صفویه, کتابخانه مجلس شورای اسلامیاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.