مطالعه آیکونوگرافیک خیر و شر در نگاره" نبرد ایرانیان با تورانیان به کوه هماون" از شاهنامه طهماسبی
- سال انتشار: 1404
- محل انتشار: فصلنامه جامعه شناسی فرهنگ و هنر، دوره: 7، شماره: 2
- کد COI اختصاصی: JR_SCART-7-2_002
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 33
نویسندگان
دانشجوی دکتری پژوهش هنر، دانشکده هنر و معماری، واحد خوراسگان، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان،ایران
استادیار، پژوهشکده هنر، فرهنگستان هنر، تهران، ایران
استادیار، دانشکده عمران، هنر و معماری، واحدعلوم تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
استادیار، دانشکده هنر و معماری، واحد اصفهان(خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران
چکیده
صحنه های نبرد از موضوعات مهم نگارگری ایرانی است که اغلب در شاهنامه های مصور، تجلی یافته است. یکی از این صحنه ها، برگی از شاهنامه طهماسبی به رقم عبدالعزیز، تحت عنوان" نبرد ایرانیان و تورانیان به کوه هماون" درقرن دهم ه.ق/ شانزدهم.م، است. از آنجا که تمام وقایع باستانی شاهنامه متاثر از تقابل راستی و ناراستی و نیروهای خیر و شر است، پژوهشگر در تلاش است، نگاره را در خصوص مفاهیم نیروهای خیر و شر، با رویکرد آیکونوگرافی به بحث و تحلیل گذارد. در این راستا هدف پژوهش، گشایش حقایقی است که به خوانش و دریافت معانی این نگاره، یاری میرساند. پژوهش حاضر در پی پاسخ به این سوال اصلی است که چه پیوند و رابطه معناداری میان نقشمایه ها و مضامین خیر و شر از ورای تصویر مزبور وجود دارد؟ روش پژوهش توصیفی تحلیلی، با رویکرد آیکونوگرافی و منابع آن از نوع کتابخانه ای است. نتایج پژوهش نشان می دهد که اشعار متن این نگاره، مربوط به مرحله نبرد ایرانیان و تورانیان در کوهسار منطقه کاسهرود و قبل از نبرد هماون است و عنوان نگاره با روایت ادبی آن تطابق ندارد. همچنین شواهد ادبی و تاریخی، گواهی می دهد که توجه به مذهب شیعه و ملی گرایی دوران صفوی، در همانندسازی داستانهای باستانی ایران با جنگهای عهد صفوی که جهاد خوانده می شد تاثیر به سزایی در مصورسازی و پیامهای تصویری این نگاره داشته است. نقشمایه های نمادینی چون بیرق های سرخ و سبز، سرخ پوشان قزلباش، کلاه حیدری سلحشوران ایران و نبرد همگروه ایرانیان در مقابل تورانیان، محتوای رویارویی خیر و شر را به نمایش گذاشته اند.کلیدواژه ها
"خیر و شر", "تورانیان", "هماون", " آیکونوگرافی"اطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.