خط مشکل (تحول و تطور فرم ومفاهیم آن)(نوع مقاله: پژوهشی)

  • سال انتشار: 1398
  • محل انتشار: فصلنامه رهپویه هنرهای تجسمی، دوره: 2، شماره: 1
  • کد COI اختصاصی: JR_RHPTJ-2-1_004
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 71
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

یعقوب آژند

استاد دانشگاه تهران دانشکده هنرهای زیبا

لیلا خسروی

دانش آموخته کارشناسی ارشد، رشته گرافیک، دانشکده هنرهای تجسمی، دانشگاه تهران، ایران

چکیده

این مقاله با این فرضیه شروع شد که تحریم مذهبی و کلامی تصویر پیکره ای در صدر اسلام، خطاطان و خوشنویسان را به مشکل سازی حروف رهنمود کرد و با انتقال مفاهیم و وجوه ارتباطی آن، ارزش های بصری والایی به خوشنویسی بخشید. خطاطان و خوشنویسان در ابداع خطوط مشکل و با توجه به مواریث مذهبی و فرهنگی به افق های وسیعی از هنرتجسمی دست یافتند و حروف را من حیث حروف و نیز فرم های آن راه مشکل سازی کردند. آنها انواع مشکل ها را پدید آوردند و در این پدیداری از انواع قلم ها چون کوفی و نسخ و ثلث و رقاع و تعلیق گرفته تا نستعلیق و شکسته نستعلیق و غیره بهره گرفتند. مهمترین دستاورد آنها در مشکل سازی بهره گیری از نمادهای انسانی و جانوری و گیاهی از برای تفسیر و توجیه بعضی از مفاهیم قرآنی و فرهنگ اسلامی بود. خط معرفت تصویرالفاظ شد؛ الفاظی که خود به تصویری جاندار و پرمفهوم بدل گشت و این شاخه از هنر اسلامی را در حد فاصل نوشتار و تصویر قرار داد. در این مقاله ارتباط نهادی خط و تصویر با بهره گیری از سه فرآیند وصف(چیستی) ارزیابی(چگونگی) و نقادی علمی در بوته بحث و فحص قرار گرفت.

کلیدواژه ها

مشکل سازی, قلم گلزار, قلم غبار, مشکل سازی انسانی, مشکل سازی جانوری, مشکل سازی گیاهی

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.