ارزیابی حقوقی تضمینهای قانونی راجع به نظارت قضایی بر تعقیب و تحقیق در ایران و سوریه

  • سال انتشار: 1403
  • محل انتشار: مجله مطالعات حقوق تطبیقی معاصر، دوره: 15، شماره: 37
  • کد COI اختصاصی: JR_LAWT-15-37_004
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 81
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

ماجد جبان

دانشجوی دکتری حقوق کیفری و جرم شناسی دانشگاه تربیت مدرس تهران، ایران

محمود صابر

دانشیار گروه حقوق کیفری و جرم شناسی دانشگاه تربیت مدرس تهران، ایران

سید درید موسوی مجاب

استادیار گروه حقوق کیفری و جرم شناسی دانشگاه تربیت مدرس تهران، ایران

چکیده

کوتاهی یا غفلت قانونگذار در لحاظ تضمینهای قانونی بهعنوان گامهای بنیادین نظارت قضایی مطلوب، به ضعف نظارت قضایی، کاهش کیفیت نظارت و نقض حقوق و آزادیهای فردی منجر میشود. دستیابی به تضمینهای قانونی بنیادین راجع به نظارت بر تعقیب و تحقیق از زبان و تجربه خود متولیان تعقیب و تحقیق، امکانپذیر است؛ زیرا این افراد بیشتر با مسئله نظارت سروکار دارند و نسبت به آن آگاهترند. نگارندگان این پژوهش به روش تجربی (کیفی)، ضمن بهرهگیری از ابزار مصاحبه عمیق و تحلیل اسناد و مدارک، صرفا با تدقیق بر تضمینهای قانونی بنیادین جهت ارتقا و تقویت نظارت قضایی به اقدامهای متولیان امر تعقیب و تحقیق موجود در ایران و سوریه میپردازند. پرسش اساسی پژوهش حاضر این است که «تقویت تضمینهای قانونی نظارت پیشبینیشده در قانون اساسی و قوانین کیفری دیگر بر قرارهای مرحله پیشدادرسی کیفری متعارض با حقوق و آزادیهای فردی چگونه امکانپذیر است؟». فرضیه پژوهش نیز آن است که نهاد نظارت قضایی در ایران و سوریه نیاز به کاربست و رعایت مجموعهای از تضمینهای قانونی در مسئله نظارت دارد. یافتههای پژوهش حاکی از ضرورت بهکارگیری دستهای از تضمینهای قانونی از سوی قانونگذار ایران و سوریه در نظارت قضایی بر اقدامهای تحقیقی و تعقیبی است و این تضمینها عبارتاند از: پیشبینی قانونی نظارت قضایی بر تحقیقات اولیه (کشف جرم) بهویژه ضابطان دادگستری، رعایت تفکیک مقام تعقیب از تحقیق، تعیین موقعیت دادسرا از حیث قضایی یا اجرایی، تصدیق و شناسایی نقش نهادهای مردمی در نظارت بر تعقیب و تحقیق، پیشبینی نظارت قضایی پیشینی خودکار بر تعقیب و تحقیق، تبیین معیار عینی و کیفی برای نظارت بر قرارهای خلاف حقوق و آزادیهای فردی و نظارت مطلق بر تصمیمهای دادسرا.

کلیدواژه ها

تحقیق, تضمینهای قانونی, تعقیب, دادرسی کیفری, نظارت قضایی

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.