مدیریت نظام تقنینی کشور؛ نظارت پسینی اساسی و شرعی شورای نگهبان بر قوا نین

  • سال انتشار: 1403
  • محل انتشار: مطالعات مدیریت راهبردی دفاع ملی، دوره: 8، شماره: 32
  • کد COI اختصاصی: JR_ISSK-8-32_001
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 72
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

محمد حسن پور

. عضو هیات علمی دانشگاه جامع امام حسین (علیه السلام)، نویسنده مسئول؛ رایانامه: hr.mohammad@ymail.com

خیراله پروین

عضو هیات علمی دانشگاه تهران

چکیده

مدیریت نظام قانون گذاری در هر جامعه­ای از جمله فرائض مهم حقوقی و سیاسی و رسالت­های مهم حاکمیت است. مبتنی بر اصل سلسله مراتب هنجاری به عنوان یکی از اصول طراحی نظام مدیریت قانون گذاری کشور، نظارت بر قوانین بر مبنای دو شاخص مطابقت با موازین شرعی و قانون اساسی پیش­بینی شده است. نظارت پیشینی شرعی و اساسی بر قوانین در اصول قانون اساسی تصریح شده است. لیکن در خصوص امکان نظارت پسینی شرعی و اساسی برقوانین، در نظام حقوقی ایران وحدت نظر وجود ندارد. با توجه به اهمیت این موضوع در این مقاله به شیوه تحلیلی توصیفی و با استفاده از منابع کتابخانه­ای و استناد به قوانین و مقررات، مسئله فوق مورد بررسی قرار گرفت. تحقیقات انجام شده نشان داد که  بر اساس اصل ۴ قانون اساسی نظارت پسینی شرعی فقهای شورای نگهبان بر قوانین لازم الاجرا ( اعم از قوانین مصوب قبل و بعد از انقلاب) در ایران شناسایی شده است؛ لیکن برای تامین امنیت حقوقی شهروندان و جلوگیری از تزلزل قوانین و... نتیجه گیری شد که این موضوع با اجماع فقهای شورای نگهبان امکان­پذیر است. در خصوص نظارت پسینی اساسی برخی نویسندگان مبتنی بر این استدلال که قانون اساسی خود از مصادیق موازین اسلامی به شمار می آید، نظارت پسینی اساسی بر قوانین را شناسایی کرده­اند، اما بررسی­های انجام گرفته نشان داد که این موضوع در نظام حقوقی ایران فاقد مبنای قانونی بوده و قابل اعمال نیست.

کلیدواژه ها

مدیریت نظام قانون گذاری, شورای نگهبان, نظارت پسینی بر قوانین, امنیت حقوقی

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.