ارزیابی و مقایسه تطبیقی تاب آوری شهری مناطق ۵ و ۶ کلانشهر تبریز
- سال انتشار: 1404
- محل انتشار: فصلنامه برنامه ریزی فضایی(جغرافیا)، دوره: 15، شماره: 1
- کد COI اختصاصی: JR_SPPL-15-1_002
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 143
نویسندگان
دانشیار، گروه برنامه ریزی شهری و منطقه ای، دانشکده برنامه ریزی و علوم محیطی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
استاد، گروه برنامه ریزی شهری و منطقه ای، دانشکده برنامه ریزی و علوم محیطی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
دانشجوی دکتری، گروه برنامه ریزی شهری و منطقه ای، دانشکده برنامه ریزی و علوم محیطی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
چکیده
شهرها به دلیل فشارهای فزآینده جمعیتی، تغییرات شدید کاربری اراضی و توسعه سریع شهرنشینی محل ظهور و بروز مخاطره های طبیعی و انسانی زیادی است؛ از این رو تاب آوری سکونتگاه های گوناگون شهری اهمیت فراوانی دارد که این اهمیت درباره کلانشهرها بسیار بیشتر است؛ از این رو در پژوهش حاضر میزان تاب آوری شهری، اولویت بندی شاخص های تاب آوری و مقایسه وضعیت تاب آوری دربین مناطق ۵ و ۶ کلانشهر تبریز بررسی شده است. پژوهش حاضر از نظر روش، توصیفی-تحلیلی است و ماهیت توسعه ای-کاربردی دارد. داده های لازم پژوهش با استفاده از مطالعات کتابخانه ای، بررسی میدانی و ابزار پرسشنامه گردآوری شده است. جامعه آماری پژوهش شامل شهروندان مناطق ۵ و ۶ کلانشهر تبریز است. حجم نمونه با استفاده از مدل معادلات ساختاری و روش نمایی گاما معادل ۳۴۲ نفر برآورد شد. در این پژوهش تعداد ۳۷ شاخص آشکار تاب آوری شهری در قالب ۴ شاخص پنهان اجتماعی، اقتصادی، نهادی-مدیریتی و کالبدی-زیرساختی بررسی شد. در این پژوهش شاخص های مکنون با استفاده از آزمون رگرسیون چندگانه در نرم افزار SPSS و شاخص های آشکار براساس آزمون تحلیل عاملی تاییدی در نرم افزار LISREL و نیز براساس درجه اهمیت و تاثیرگذاری اولویت بندی و خلاصه سازی و درنهایت، برای تهیه نقشه شاخص های موثر از مدل منطق فازی در محیط GIS استفاده شد. نتایج نشان داد که در تاب آوری منطقه ۵ کلانشهر تبریز شاخص پنهان اجتماعی با ضریب بتای ۳۸۴/۰ (۸۳/۳۳ درصد) در رتبه اول و بعد از آن هم شاخص های پنهان کالبدی-زیرساختی، اقتصادی و نهادی-مدیریتی به ترتیب با ضرایب بتای ۳۰۵/۰ (۸۷/۲۶ درصد)، ۲۶۷/۰ (۵۲/۲۳ درصد) و ۱۷۹/۰ (۷۷/۱۵ درصد) در رتبه های دوم، سوم و چهارم اهمیت قرار می گیرد. در منطقه ۶ کلانشهر تبریز نیز شاخص پنهان کالبدی-زیرساختی با ۵۲۸/۰ (۵۸/۴۲ درصد) در رتبه اول و بعد از آن هم شاخص های پنهان نهادی-مدیریتی، اجتماعی و اقتصادی به ترتیب با ضرایب بتای ۳۳۷/۰ (۱۸/۲۷ درصد)، ۲۶۵/۰ (۳۷/۲۱ درصد) و ۱۱۰/۰ (۸۷/۸ درصد) در رتبه دوم، سوم و چهارم اهمیت قرار می گیرد. همچنین، نتایج نشان داد که بخش های شمال غربی و مرکزی منطقه ۵ تبریز به لحاظ تاب آوری وضعیت بهتری داشته است؛ بنابراین در رتبه متوسط رو به بالا قرار می گیرد؛ ولی بخش های جنوبی منطقه ۵ تبریز وضعیت بدی به لحاظ تاب آوری دارد. بخش های شمالی منطقه ۶ تبریز نیز به لحاظ تاب آوری وضعیت بدی داشته است؛ بنابراین در رتبه متوسط رو به پایین قرار می گیرد؛ ولی بخش های جنوبی و مرکزی منطقه ۶ وضعیت بهتری داشته است؛ بنابراین در رتبه متوسط رو به بالا قرار می گیرد.کلیدواژه ها
تابآوری شهری, مخاطره ها و بلایای طبیعی, مناطق ۵ و ۶ تبریز, رگرسیون چندگانه, مدل منطق فازی, تحلیل عاملی تاییدیاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.