ارزیابی عملکرد و شاخص های طراحی سامانه زهکش زیرزمینی اجراشده در شبکه آبیاری و زهکشی گمبوعه استان خوزستان
- سال انتشار: 1403
- محل انتشار: نشریه آبیاری و زهکشی ایران، دوره: 18، شماره: 5
- کد COI اختصاصی: JR_IDJ-18-5_006
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 117
نویسندگان
دانشجوی دکتری
دانشگاه شهید چمران اهواز
استادیار گروه مهندسی آب دانشگاه شهید چمران اهواز
دانشگاه شهید چمران اهواز
چکیده
ارزیابی سامانه های زهکشی به محققان و برنامه ریزان کمک می کند تا نقاط قوت و ضعف در این سامانه ها را بررسی کرده و در طرح های آینده اصلاح کنند. در پژوهش حاضر، به ارزیابی عملکرد سامانه زهکشی اجراشده در شبکه آبیاری و زهکشی گمبوعه، واقع در اراضی کشاورزی شهرستان حمیدیه پرداخته شد. مساحت این شبکه بالغ بر ۶۰۰۰ هکتار است و آزمایش های میدانی در سال ۱۴۰۲ طی سه مرحله آبیاری درکشت گندم و برای سه مزرعه هر یک به مساحت حدود ۸ هکتار، با تعداد خطوط زهکش در هر مزرعه ۳ زهکش و با فواصل زهکش های زیرزمینی ۵۰، ۷۵ و ۸۰ متری، انجام شد. در این پژوهش به بررسی تغییرات سطح ایستابی و خروج شوری از پروفیل خاک و اندازه گیری شاخص های طراحی زهکش های زیرزمینی پرداخته است. جهت قرائت نوسانات سطح آب ایستابی، چاهک های مشاهده ای در فواصل ۳/۰، ۸/۰، ۵/۱، ۵/۲ و ۱۵ متری و وسط زهکش های زیرزمینی نصب شدند. فواصل نصب چاهک های مشاهده ای بین دو خط زهکش در فواصل ۱/۴L، ۲/۴L، ۳/۴L و ۲۵ متری از خروجی زهکش بود. نتایج نشان داد که مقدار هدایت هیدرولیکی به طور متوسط در مزارع به طور واقعی ۹۵/۰ و در شرایط طراحی ۸۹/۰ متر بر روز و مقدار ضریب زهکشی به طور واقعی ۳۶/۲ و در شرایط طراحی ۶/۲ میلی متر بر روز در نظر گرفته شده بود.. همچنین، بررسی روابط پیشنهادی برای طراحی سامانه زهکشی نشان داد که رابطه ی دام بالاترین دقت و رابطه ی وان شیلفگارد بیشترین خطا را در تعیین سطح ایستابی داشت. شاخص کنترل عمق سطح ایستابی بین ۸۲/۰ تا ۱۱/۱ و شاخص کنترل خروج شوری از خاک بین ۳/۰- تا ۹/۰- قابل قبول بود. شاخص عملکرد محصول، در محدوده ی (۸۶/۰-۷۸/۰) به دست آمد. درمجموع، پس از چهار سال از اجرای این سامانه زهکشی، بهره وری تولید گندم نسبت به شرایط فاقد زهکشی، به طور متوسط از ۵۵/۲ تن در هکتار به ۱/۴ تن در هکتار، حدود ۶۲ درصد افزایش یافت.کلیدواژه ها
زهکش زیرزمینی, شوری, هدایت هیدرولیکی, ضریب زهکشیاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.