نگاهی انتقادی به کاربری خط فارسی - عربی در دست نوشته های فارسی میانه زرتشتی
- سال انتشار: 1403
- محل انتشار: پژوهشنامه نقد ادبی و بلاغت، دوره: 13، شماره: 3
- کد COI اختصاصی: JR_JLCR-13-3_003
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 132
نویسندگان
استادیار گروه فرهنگ و زبانهای باستانی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
دانشجوی دکتری گروه فرهنگ و زبانهای باستانی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
چکیده
پس از راه یافتن مسلمانان به سرزمین ایران و به پیروی از آن، گسترش خط و زبان عربی، ایرانیان مسلمان در سده های آغازین اسلامی یا به تعبیری پساساسانی، با پیشرفت خط و به کارگیری آن، در برخی از نوشته های خود به زبان عربی به گزارش گزاره ها یا جمله هایی از زبان فارسی (میانه یا نو متقدم) پرداختند اما ایرانیان زرتشتی و مسیحی تا چند سده پس از آن همچنان از خط پهلوی بهره گرفتند و به نظر می رسد که ایرانیان یهودی نیز با خط خود یعنی عبری - آرامی (که پیشتر از آن برای نوشتن زبان عبری و آرامی یهودی بابلی بهره می بردند) به نوشتن فارسی (میانه یا نو متقدم) پرداخته اند و همگی در یک بازه زمانی هماهنگ با هم از سنت نوشتاری پیشین به سنت نو نرسیده اند. در این پژوهش، برخی از بازتاب های درزمانی همسایگی زبانی و سنت نوشتاری پهلوی در کنار عربی بررسی شده است و نویسنده کوشیده است تا برای نخستین بار این بازتاب ها را در کنار هم گردآورد، با این دیدگاه که بر مبنای آن دیدگاه روشنتری نسبت به این پدیده به دست آید. این بررسی نشان می دهد که اگرچه از همان آغاز روزگار اسلامی واژه های کم شماری از زبان عربی به زبان پهلوی راه یافته اند اما این روند ادامه پیدا کرده و حتی به ساخت هزوارش های عربی در فرهنگ پهلوی انجامیده است. از سوی دیگر نوشتن برخی واژه ها به خط فارسی - عربی به ساخته شدن واژه های تازهای انجامیده است که یکی از چالش های پیشروی ایرانیان هم در خواندن نوشته های گذشته به خط پهلوی و هم دگرگون کردن آن به خط فارسی - عربی بوده است.کلیدواژه ها
پهلوی, نسخه شناسی زرتشتی, هزوارش, فارسی نویسی, خطاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.