طراحی مدل مفهومی و عملیاتی ارزیابی و رتبه بندی علمی گروه های آموزشی حوزه علوم انسانی دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی ایران

  • سال انتشار: 1398
  • محل انتشار: پژوهشنامه علم سنجی، دوره: 5، شماره: 9
  • کد COI اختصاصی: JR_RSCI-5-9_002
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 35
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

فریده عصاره

استادگروه علم اطلاعات ودانش شناسی دانشگاه شهیدچمران اهواز

فرزانه عفیفیان

دکتری علم اطلاعات ودانش شناسی دانشگاه شهیدچمران اهواز،مدرس دانشگاه شیراز

حمزه علی نورمحمدی

دانشیار گروه علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه شاهد

چکیده

هدف: این پژوهش با هدف طراحی یک مدل مفهومی  و عملیاتی جهت ارزیابی و رتبه­بندی علمی گروه­های آموزشی حوزه علوم انسانی دانشگاه­ها و موسسات آموزش عالی ایران انجام گرفته است.روش شناسی: پژوهش حاضر به لحاظ هدف توسعه­ای و  کاربردی است  و از روش تحقیق آمیخته که ترکیبی از روش­های کیفی و کمی می­باشد، استفاده نموده است. جامعه پژوهش متخصصان حوزه رتبه­بندی و سنجش و ارزیابی علم کشور بودند، که با روش هدفمند غیر تصادفی به تعداد ۳۲ نفر  انتخاب شدند. به منظور  پاسخگویی به سوالات از تکنیک دلفی فازی و روش بهترین-بدترین (BWM) به عنوان یک روش تصمیم­گیری چندشاخصه استفاده شده است. ابزار پژوهش دو پرسشنامه محقق ساخته و یک فرم جمع­آوری اطلاعات بود. پایایی پرسشنامه دلفی فازی با آلفای کرونباخ محاسبه و ۰.۷۸۵ بدست آمد  که قابل قبول است. جهت اعتباریابی پرسشنامه بهترین-بدترین  برای هر دسته ابعاد، معیارها و شاخص­ها نرخ ناسازگاری محاسبه شد. روایی محتوایی پرسشنامه­ها با نظر خبرگان تایید شد. در گام اول، شاخص­ها با مطالعه ادبیات موضوع استخراج و توسط خبرگان به قضاوت گذاشته شد. عوامل مدل مفهومی ایجاد شده به منظور وزن­دهی نزد خبرگان به قضاوت گذاشته شد. مقایسه زوجی عوامل انجام؛ مدل بهترین-بدترین برای هر دسته ابعاد، معیارها و شاخص­ها تشکیل  و با اجرای مدل، وزن عوامل و نرخ سازگای مشخص شد. در پایان مدل عملیاتی شامل وزن عوامل و اولویت هر یک از عوامل مشخص شد.   یافته ها: بر اساس مطالعه و تحلیل متون ۷۰ شاخص شناسایی، که در ۴ بعد و ۶ دسته معیار گروه­بندی شدند. پس از نظرخواهی از خبرگان و انجام غربالگری فازی شاخص­های مستخرج به ۵۴ شاخص نهایی در ۴ بعد و ۶ دسته معیار تبدیل شد، که در گام دوم وزن­دهی شدند. نتایج  حاصل از وزن­دهی عوامل نشان داد بعد پژوهشی با وزن ۰.۴۹۱  و تولید علم کیفی با وزن ۰.۴۲۷  به ترتیب در میان ابعاد و معیارها اولویت اول را داشتند. برای شاخص­های هر معیار نیز وزن­دهی انجام و اولویت­ها مشخص شد.نتیجه گیری: با استخراج و انتخاب شاخص­ها مدل مفهومی و با وزن­دهی به هر یک از عوامل مدل عملیاتی جهت رتبه­بندی علمی  گروه­های  آموزشی حوزه علوم انسانی دانشگاه­ها و موسسات آموزش عالی طراحی شد. مدل چندبعدی طراحی شده می­تواند در بهبود تصمیمات ذی­ربطان و ذی­نفعان نظام دانشگاهی و ارتقاء کیفیت گروه­های آموزشی و دانشگاه­ها نقش موثری داشته باشد.

کلیدواژه ها

ایران, رتبه بندی علمی, دانشگاه ها, گروه های آموزشی, علوم انسانی, مدل عملیاتی, مدل مفهومی

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.