تاثیر قدرت اقتصادی بر جایگاه علم و فناوری کشورها و تحلیل رابطه متقابل آن ها

  • سال انتشار: 1394
  • محل انتشار: پژوهشنامه علم سنجی، دوره: 1، شماره: 2
  • کد COI اختصاصی: JR_RSCI-1-2_002
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 136
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

عبدالرضا نوروزی چاکلی

دانشیار گروه علم اطلاعات و دانش شناسی ،دانشگاه شاهد

زهرا مددی

کارشناس ارشد علم اطلاعات و دانش شناسی ،دانشگاه شاهد

چکیده

هدف: شناسایی رابطه میان وضعیت اقتصادی و سایر مقوله های توسعه اجتماعی همواره از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده است. مطالعات نشان می دهند که به لحاظ اقتصادی و همچنین از نظر علم و فناوری، هر یک از کشورها در جایگاه های متفاوتی قرار می گیرند. در این راستا، این پژوهش با هدف تحلیل پیوندهای میان قدرت اقتصادی و جایگاه علم و فناوری کشورها به انجام رسیده و سعی دارد با تحلیل این گروه از شاخص ها رابطه میان مقوله های اقتصاد و علم و فناوری را تبیین کند.                                       روش شناسی: این پژوهش از نوع پژوهش های علم سنجی است و جامعه مورد مطالعه آن مشتمل بر ۳۸ کشوری است که در قالب سه خوشه با یکدیگر مورد مقایسه و ارزیابی قرار گرفته اند. این کشورها در طی دوره پانزده ساله ۱۹۹۶ تا ۲۰۱۰ دارای شاخص هرش بالاتر از ۱۰۰ در پایگاه سایمگو بوده اند و علاوه بر آن، در تقسیم بندی های بانک جهانی نیز در سه گروه کشورهای با درآمد بالا، متوسط و پایین حضور داشته اند. داده های این پژوهش از پایگاه های اطلاعاتی سایمگو، یونسکو، سازمان همکاری اقتصادی و توسعه و بانک جهانی استخراج شده و برای تجزیه و تحلیل آن از نرم افزارهای Excel و SPSS استفاده شد. همچنین جهت پاسخ گویی به سوال ها و فرضیه های پژوهش از آزمون هم بستگی اسپیرمن استفاده به عمل آمد.                                       یافته­ها: نتایج حاکی از آن است که بین دو دسته شاخص های قدرت اقتصادی و شاخص های جایگاه علم و فناوری کشورها هم بستگی مثبتی وجود دارد. همچنین میان میزان سرمایه گذاری در علوم و فناوری و سطح توسعه یافتگی علوم کشورها ارتباطی مستقیم برقرار است. به علاوه، کشورهایی که از قدرت اقتصادی مناسبی برخوردارند،  ازنظر علم و فناوری نیز در جایگاه مطلوبی قرار دارند.                                       نتیجه گیری: با استفاده از آزمون های انجام شده بر روی شاخص های زیرگروه قدرت اقتصادی و شاخص های زیرگروه علم و فناوری، رابطه معنادار میان قدرت اقتصادی و جایگاه علم و فناوری کشورها مورد تایید قرار گرفته است. به بیانی دیگر، کشورها یی که توجه و سرمایه گذاری بیشتری را بر روی شاخص های قدرت اقتصادی خود صرف نموده اند، به تبع آن شاهد پیشرفت و رشد بیشتری در شاخص های جایگاه علم و فناوری خود بوده اند.

کلیدواژه ها

علم سنجی, شاخص های اقتصادی, شاخص های توسعه علم و فناوری, قدرت اقتصادی, توان علمی, توان فناوری

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.