بررسی نظام مند گستره عوامل موثر بر بهره وری آب در مناطق خشک و نیمه خشک به منظور کاهش مصرف آب: یک مطالعه فراترکیب

  • سال انتشار: 1403
  • محل انتشار: نشریه آبیاری و زهکشی ایران، دوره: 18، شماره: 4
  • کد COI اختصاصی: JR_IDJ-18-4_007
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 159
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

محمد نوید فرح زا

دانشجوی دکتری مهندسی آبیاری و زهکشی، دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)، قزوین، ایران.

بیژن نظری

دانشیار گروه علوم و مهندسی آب، دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)، قزوین، ایران.

محمد رضا نیکو

دانشیار گروه مهندسی عمران و معماری، دانشگاه سلطان قابوس، مسقط، عمان.

چکیده

کمبود منابع آب شیرین و فشار بر منابع آب یک نگرانی جهانی به ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک است. این مطالعه با هدف استفاده کارآمد از آب به منظور کاهش مصرف آب و تحقق اهداف توسعه پایدار و پایداری محیط زیست انجام شده است. در این تحقیق از روش فراترکیب سندلوسکی و باروسو استفاده شد. برای انجام آن از ۳۸۰ مقاله چاپ شده در مجلات علمی معتبر داخلی و حاضر در پایگاه های علمی گوگل اسکالر، مرکز اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی، مگیران، علم نت و نورمگز در بازه زمانی ۱۴۰۲-۱۳۷۸ استفاده شد. در مجموع ۳۰۸ عامل موثر شناسایی و در ۱۳ گروه اصلی، تقسیم بندی شدند. ارزیابی ها نشان دادند که بیشترین تکرار در مطالعات بهره وری آب در مناطق خشک و نیمه خشک به ترتیب مربوط عامل های «کم آبیاری»، «سطوح آبیاری»، «رقم»، «روش آبیاری»، «کم آبیاری بخشی ریشه»، «مدیریت آبیاری»، «کود نیترژون»، «AquaCrop»، «سوپر جاذب رطوبت» و «تنش آبی» با بسامد ۴۱، ۴۰، ۳۵، ۱۹، ۱۸، ۱۷، ۱۷، ۱۷، ۱۶ و ۱۴ تکرار بود و در گروه های اصلی به ترتیب مربوط به «مدیریت آبیاری (کم آبیاری، دیم) و زهکشی»، «مدیریت کشت و کاشت»، «فناوری و تکنولوژی»، «مدیریت منابع آب»، «مدیریت کودهی و تغذیه»، «تنش های محیطی»، «سامانه های آبیاری و زهکشی»، «آب های نامتعارف»، «آموزش، اطلاع رسانی و ترویج»، «مدل و مدلسازی»، «اقلیم و تغییرات اقلیمی»، «سیاست گذاری» و «مدیریت اراضی و خاک» با بسامد ۲۴، ۱۸، ۱۰، ۸، ۸، ۷، ۷، ۴، ۳، ۳، ۳، ۲ و ۲ درصد بوده است. در مجموع بیش از یک دوم بسامد عوامل در چهار گروه اول تمرکز یافته است. مباحث «آموزشی، اطلاع رسانی و ترویج» و «سیاست گذاری» با اینکه اهمیت بسیار بالایی دارند اما به اندازه کافی مورد نگرش نبوده اند و در مقابل ابعاد «فناوری و تکنولوژی» بیشتر مورد تمرکز بوده است. این تحلیل جامع، پایه ای برای اتخاذ تدابیر مناسب در حوزه بهره وری آب در مناطق خشک و نیمه خشک به وجود آورده است.

کلیدواژه ها

استفاده کارآمد از آب, امنیت غذایی, پایداری محیط زیست, توسعه پایدار

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.