بررسی غلظت فلزات سنگین در خاک های سطحی کشاورزی محدوده مرکز دفن میاندوآب
- سال انتشار: 1403
- محل انتشار: فصلنامه سلامت و محیط زیست، دوره: 17، شماره: 2
- کد COI اختصاصی: JR_IJHE-17-2_009
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 122
نویسندگان
Department of Environmental Science and Engineering, Faculty of Natural Resources, University of Guilan, Sowmeh Sara, Iran
Department of Environmental Science and Engineering, Faculty of Natural Resources, University of Guilan, Sowmeh Sara, Iran
چکیده
زمینه و هدف: فلزات سنگین به علت سمیت، ماندگاری در شرایط طبیعی، قابلیت ورود و تجمع (تجمع زیستی و بزرگنمایی زیستی) در زنجیره های غذایی، به عنوان آلوده کننده های جدی تلقی می گردند. هدف از این مطالعه بررسی غلظت فلزات سنگین Pb، Cd، Cu، Zn، Cr، Fe و Ni در خاک های سطحی کشاورزی محدوده مرکز دفن میاندوآب بوده است. روش بررسی: در این پایش پس از بازدید منطقه، ۵۷ نمونه خاک از عمقcm ۲۰-۰ برداشت شد. پس از آماده سازی و هضم نمونه ها در آزمایشگاه، توسط دستگاه پلاسمای جفت شده القایی (ICP-OES) مورد سنجش قرار گرفتند. شاخص پتانسیل خطر اکولوژیک (PERI) و شاخص زمین انباشتگی (Igeo)، آزمون مولفه های اصلی (PCA) و همبستگی پیرسون (Pearson’s Correlation)، آنالیز خوشه ای (Cluster) و آزمون تی منفرد (One-T-test) استفاده شد. پردازش آماری نتایج نیز با نرم افزار آماری SPSS انجام یافت. یافته ها: بر اساس نتایج آزمون تی منفرد میانگین غلظت فلزات Pb، Cd، Cu، Zn، Cr، Ni تفاوت معناداری با غلظت زمینه شان در خاک نداشت (۰/۰۵< p) و این تفاوت فقط برای فلز Fe معنا دار بود (۰/۰۵< p) که حاکی از منشا زمین شناسی این عنصر بود. شاخص پتانسیل خطر اکولوژیک، با میانگین ۴۶/۹۵ در محدوده خطر کم قرار داشت. بر اساس نتایج آزمون مولفه های اصلی (PCA) عامل اول با کروم، سرب و آهن، عامل دوم با روی و مس وعامل سوم با کادمیوم بطور مثبت و معناداری مرتبط بود. مطابق نتایج آنالیز خوشه ای، آهن بطور عمده وابسته به منابع طبیعی آن بود. بر اساس نتایج شاخص زمین انباشتگی تمامی فلزات به جز فلز مس در ۲ ایستگاه (۲ و ۴ غیر آلوده تا کمی آلوده) در طبقه غیرآلوده بود. نتیجه گیری: منشا حضور عناصر، وابسته به عوامل طبیعی و انسانی است. بطور خاص کروم، سرب و کادمیوم با احتمال زیاد از منابع انسان ساخت و آهن از منابع طبیعی است. کاهش غلظت فلزات را می توان به دلایلی از جمله شخم های مداوم و سالیانه، عدم فعالیت مرکز دفن پسماند، جذب زیستی توسط محصولات زراعی، خاکشویی و انتقال به اعماق پایین تر عنوان نمود.کلیدواژه ها
Heavy metals, Agriculture topsoil, Landfill, Miandoab, فلزات سنگین, خاک های سطحی کشاورزی, مرکز دفن, میاندوآباطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.