تعیین اثربخش ترین فناوری های به زراعی در صرفه جویی واقعی آب در سه حوضه آبریز
- سال انتشار: 1403
- محل انتشار: فصلنامه پژوهش آب در کشاورزی، دوره: 38، شماره: 2
- کد COI اختصاصی: JR_WRA-38-2_003
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 180
نویسندگان
دانشیار پژوهشی موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
استادیار پژوهشی بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اهواز، ایران
مربی پژوهشی بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، تبریز، ایران
استادیار پژوهشی بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان غربی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ارومیه، ایران.
دانشیار پژوهشی بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی فارس، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، شیراز، ایران.
استادیار پژوهشی بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اهواز، ایران
استادیار پژوهشی بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اهواز، ایران
استادیار پژوهشی موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
استادیار پژوهشی بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی فارس، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، شیراز، ایران
استادیار پژوهشی بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اهواز، ایران
چکیده
استفاده از فناوری هایی که منجر به کاهش آب مصرفی واقعی (ETa) در مزرعه شوند بر ارتقای بهره وری آب در سطح حوضه اثربخش خواهد بود. پژوهش حاضر با هدف شناسایی اثربخش ترین فناوری ها برای کاهش ETa و کمک به احیای دریاچه های چند حوضه، پایشی در سال زراعی ۱۴۰۱-۱۴۰۰ با اعمال فناوری های به زراعی در سطح مزارع و باغ های کشاورزان انجام شد و در آن تعداد ۵۵، ۱۷ و ۱۸ مزرعه و باغ به ترتیب از حوضه های دریاچه ارومیه، طشک-بختگان و مارون-جراحی در نظر گرفته شد. نتایج پایش نشان داد که هرچند اعمال تمامی فناوری ها توانسته بر کاهش آب آبیاری به میزان متوسط ۲۴/۶%، افزایش عملکرد با متوسط ۱۸/۳% و افزایش بهره وری آب با متوسط ۶۰/۴% برای هر سه حوضه آبریز موثر باشد، اما همه این فناوری ها در کاهش میزان ETa محصول، اثربخش نبود. پایش مزارع نشان داد که فناوری هایی که بر پایه "برنامه ریزی دقیق مبتنی بر نمایه های خاک و گیاه در کنار اصلاح و مدیریت بهینه سامانه آبیاری موجود" بود، توانست علاوه بر اثربخشی در نمایه های کاربردی آب در مزرعه و یا باغ، باعث کاهش ETa به میزان متوسط ۱۵/۵% و ارتقای بهره وری آب مصرفی(WPET) با متوسط۴۰% در هر سه حوضه آبریز شود. براین اساس، اثربخش ترین فناوری ها در حوضه دریاچه ارومیه، ایجاد شیارهای دوطرفه ردیف درختان در آبیاری سطحی و برنامه ریزی آبیاری قطره ای براساس نمایه خاک و گیاه در محصولات ردیفی و درختان بود که ETa را ۱۸% کاهش داد. همچنین کوچک کردن کرت های آبیاری تا سطح سایه انداز برای درختان انار و پسته درحوضه طشک-بختگان، ایجاد طشت در اطراف سطح سایه انداز درختان نخل به همراه مالچ برگ نخل و بالاخره روش مدیریتی کاهش دبی پس از رسیدن جریان آب به انتهای نوار و یا شیار در سامانه آبیاری سطحی برای زراعت در حوضه مارون-جراحی، توانست با کاهش دادن ETaبه ترتیب به میزان ۲۱% ،۱۳% و ۱۴% از مهمترین فناوری ها به شمار آید. بنابراین، توجه به فناوری های پایش شده در سطح یک حوضه با مشارکت کشاورزان محلی و ترویج آنها می تواند ضمن استقرار کشاورزی پایدار، در حفاظت زیست بوم منطقه موثر باشد.کلیدواژه ها
فناوری های نوین, آب مصرفی واقعی, ارتقای بهره وری آب و حفاظت زیست بوماطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.