بررسی نقش و عوامل همراهی زرتشتیان با افغان ها در سقوط اصفهان

  • سال انتشار: 1403
  • محل انتشار: پژوهشنامه تاریخ، دوره: 19، شماره: 74
  • کد COI اختصاصی: JR_HISTO-19-74_003
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 170
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

رزیتا ناظری

(دانشجو مقطع دکتری تخصصی تاریخ ایران بعد از اسلام، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران. rozitanazeri@yahoo.com)

حسن حضرتی

(دانشیار گروه تخصصی تاریخ دانشگاه تهران، (نویسنده مسئول) hazraty@ut.ac.ir)

حمید کرمی پور

(دانشیار گروه تخصصی تاریخ دانشگاه تهران. karamipour@ut.ac.ir)

چکیده

در طول تاریخ دولت ها عموما در هم گرایی با دین اکثریت آحاد جامعه تشکیل شده اند و از این منظر به خاطر گرایش و ابتنای دولت ها بر دینی خاص، اقلیت های دینی در معرض بی توجهی و یا گاه محدودیت و فشار قرار می گرفتند؛ چنانکه پیروان آیین زرتشت در ایران زمان ساسانی از موهبت مشارکت در قدرت و بهره مندی از مواهب آن قرار داشتند، اما پس از اسلام به سبب تغییر دین اکثریت مردم، به گروه اقلیت دینی تغییر جایگاه دادند. برخورد و مواجهه با این اقلیت ایرانی از سوی حاکمان و اقشار مذهبی با فرازوفرودهایی همراه بوده است. در دوره صفویه با آنها گاه با مسالمت رفتار می شد و گاهی نیز تحت فشار و محرومیت از حقوق اجتماعی قرار می گرفتند. سخت گیری هایی که علیه زرتشتیان در اواخر دوره صفویه اعمال شد، موجب شد آنها برخورد همدلانه ای با افغان های غلجایی که خود اقلیت درونی جامعه ایرانی محسوب می شدند، داشته باشند که موجبات سقوط اصفهان را فراهم آورد. بر اساس یافته های این پژوهش به سبب فشارهایی که در اواخر دوره صفوی علیه زرتشتیان اعمال می شد، بخشی از آنان در قشون کشی محمود افغان به اصفهان مشارکت کردند. نحوه حضور و نقش موثر زرتشتیان در جنگ گلون آباد و رویدادهایی که منجر به شکست سپاه صفوی و فتح اصفهان شد، بررسی و تحلیل شده است. این پژوهش بر اساس شیوه کتابخانه ای و روش توصیفی- تحلیلی انجام گرفته است.

کلیدواژه ها

حکومت صفوی، اصفهان، محمود افغان، اقلیت دینی، زرتشتیان.

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.