صغری محمودی - دانش آموخته کارشناسی ارشد بیوتکنولوژی کشاورزی - دانشکده کشاورزی - دانش
دانیال کهریزی - دانشیار گر.ه زراعت و اصلاح نباتات - دانشکده کشاورزی - دانشگاه رازی کرمان
غلامرضا بخشی خانیکی - عضو هبات علمی دانشکده کشاورزی دانشگاه پیام نور تهران

تولید آزمایشگاهی گیاهان هاپلوئید روشی است که جهت تسریع برنامه های به نژادی بصورت عملی به کار گرفته می شود. روش های معمول تولید گیاهان هاپلویید در جو شامل کشت بساک ، کشت میکروسپور و حذف گروموروم می باشد. در این مطالعه به منظور تولید گیاهان هاپلویید جو از روش کشت بساک استفاده شد. هدف از این تحقیق ارزیابی ژنوتیپهای جو پاییزه ایرانی برای پاسخ به کشت بساک می باشد. بدین منظور کشت بساک دوازده ژنوتیپ جو پاییزه ایرانی بر روی محیط کشت القاء جنین جامد FHG حاوی g/l 90 ساکارز ، 2mg/l-2,4-D و mg/l 0/1 کینتین بررسی شد. گیاهان مادری در قالب طرح کاملا تصادفی با 4 تکرار کشت شدند. سپس سنبله های این گیاهان به مدت 14 روز در دمای 4 درجه سانتیگراد پیشتیمار سرمایی شدند. تمام ژنوتیپهای مورد بررسی تولید جنین و گیاه سبز نمودند . نتایج نشان داد که ژنوتیپ تاثیر معنی داری بر روی تمامی صفات مورد مطالعه تشکیل جنینی ، باززایی کل (گیاهان سبز و آلبینوز) باززایی گیاه سبز و باززایی گیاه آلبینوز دارد. ژنوتیپ شماره 9 بیشترین فراوانی جنین زایی ، باززایی گیاه سبز و باززایی کل را دارا بود (به ترتیب 74/792% 7/293% ، 17/29% ) متفاوت بودن توانایی آندروژنیک و باززایی گیاه در ژنوتیپ های مطالعه شده در این ازمایش وابستگی شدیدژنتیکی صفات آندروژنیک را تایید نمود. همبستگی مثبت و بسیار معنی داری 0.971 را بین درصد تشکیل جنین و باززایی گیاه سبز نشان داد.

نرزایی ، کشت بساک ، ژنوتیپ ، جو Hordeum vulgare L