شر و بازنمایی آن در هستی شناسی ناصرخسرو

  • سال انتشار: 1403
  • محل انتشار: فصلنامه حکمت و فلسفه، دوره: 20، شماره: 77
  • کد COI اختصاصی: JR_WPH-20-77_002
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 146
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

محمد علی خزانه دارلو

دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه گیلان،گیلان، ایران

مائده ملکی کلورزی

دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه گیلان، گیلان، ایران

چکیده

دسته­بندی امور به خیر و شر، به قدمت آفرینش انسان است و این نحوه مواجهه انسان­هاست که خیر و یا شر بودن پدیده­ها را تعیین می­کند. شر، طیف وسیعی از مفاهیم را دربر می­گیرد و یکی از مهم­ترین و بحث­برانگیزترین مفاهیم آن شر سیاسی است که از مهم­ترین شاخص­های آن، دوگانه دوست-دشمن و دغدغه کسب قدرت است. مذهب، با هدف ماندگاری و برای دفاع از مشروعیت خود، کارکرد دفاعی کلام را هم­سو با مقاصد سیاسی به کار می­گیرد؛ درنتیجه، مذاهب و مرام­ها در تقابل با یکدیگر تعریف می­شوند، شر نامیده می­شوند و اقدام به نابودی دیگری می­کنند. اسماعیلیه از مسیر کلام اسماعیلی و در تقابل و دشمنی با حکومت عباسی، عباسیان و پیروان آن­ها را به انواع شرور منسوب و به عنوان حکومت ظلم و جور و مصادیق بارز شر معرفی می­نمایند. ناصرخسرو به عنوان یک متفکر رده بالای اسماعیلی، با بهره­گیری از ساختار تفکر اسماعیلیه، ضمن بیان چیستی شر و دسته­بندی و بیان انواع آن، دوری از شر و نابودی دشمن را (که عامل اصلی شقاوت انسان است) لازم می­داند. در این مقاله بر آنیم که با روش توصیفی-تحلیلی و با تکیه بر نظریه «تخاصم» کارل اشمیت، بحث شر و دشمنی را در نظام فکری ناصرخسرو تحلیل کنیم.

کلیدواژه ها

شر, کلام سیاسی, تخاصم, اسماعیلیه, ناصرخسرو

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.