رقیه حبیبی - گروه گیاهپزشکی،دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد
سعید طریقی - گروه گیاهپزشکی،دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد

باکتریهای بیماریزای گیاهی از نظر ویژگی های مورفولوژیکی، بسیار کم تنوع بوده از اینرو جهت ردیابی و تشخیص، از خصوصیات بیولوژیکی، بیوشیمیایی، فیزیولوژیکی، ایمنولوژیکی و ژنتیکی آنها استفاده می شود. روش های تشخیصی دارای مزیت ها و معایبی بود از اینرو انتخاب یک روش مناسب بستگی به صرفه اقتصادی آن روش و همچنین حصول نتایج در کمترین زمان بسته به نوع سرمایه گذاری دارد. از جمله روشهای بیولوژیکی میتوان به استفاده از محیطهایکشت جهت رشد باکتریها، استفاده از میزبانهای تشخیصی و باکتریوفاژها phage typing اشاره کرد. خصوصیات باکتریها در محیطهای کشت، ویژگی های سلولهای باکتریایی و انگشتنگاری متابولیک از جمله روشهایی هستند که شامل یکسری تستهای بیوشیمیایی جهت ردیابی و شناسایی باکترهای بیماریزای گیاهی میباشند. از جمله تستهای سرولوژیکی به منظور ردیابی باکتریها میتوان به ،Gel Diffusion Test ،Agglutination Test Immunolabeling and Electron Microscopy ، Immunofluorescence Test،Dot Immunubinding Assay ،ELISA Assay Immunomagnetic Fishing و Flow Cytometry اشاره کرد. در سالهای اخیر کاربرد روشهای مولکولی و مبتنی بر اسید نوکلئیک به علت سادگی و حصول نتایج با اطمینان بیشتر مورد توجه محققان قرار گرفته است. باکتریشناسان گیاهی تاکنون توانستهاند با استفاده از روشهای مولکولی همچون RFLP روشهای مبتنی بر Isothermal and ،Nucleic Acid Hybridization Methods ،Real-time Polymerase Chain Reaction ،PCR Loop-mediated Isothermal ،Chimeric Primer-Mediated Amplification of Nucleic Acids Technique (ICAN) Multilocus Sequence Typing System و DNA Array Technology ،Amplification Technique (LAMP) بسیاری از ابهامات موجود در ردیابی، تشخیص و طبقهبندی باکتریهای بیماریزای گیاهی را برطرف سازند. بنابراین اگر چه برخی از روشهای جدید مولکولی میتواند در طبقه بندی و شناسایی باکتریهای پاتوژن گیاهان موثر باشد ولی برخی از تکنیکها مانند هیبریداسیون DNA و رنگ آمیزی گرم و غیره هنوز معیارهای مهمی در طبقه بندی به حساب می آیند.

باکتریهای بیماریزای گیاهی، ردیابی، روشهای تشخیصی مولکولی