مطالعه ژئوشیمیایی عناصر خاکی کمیاب (REE) در کانسار بوکسیت جاجرم (شمال خاوری ایران)
- سال انتشار: 1385
- محل انتشار: فصلنامه علوم زمین، دوره: 16، شماره: 62
- کد COI اختصاصی: JR_GSJ-16-62_001
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 178
نویسندگان
دانشکده زمین شناسی، پردیس علوم، دانشگاه تهران
دانشکده زمین شناسی، پردیس علوم، دانشگاه تهران
دانشکده زمین شناسی، پردیس علوم، دانشگاه تهران
شرکت آلومینای ایران
چکیده
کانسار بوکسیت جاجرم (شمال خاوری ایران) بزرگ ترین کانسار بوکسیت ایران است که به صورت چینه سان بین دو سازند الیکا و شمشک قرار گرفته است. این کانسار از پایین به بالا از چهار بخش کائولینیت پایینی، بوکسیت شیلی، بوکسیت سخت و کائولینیت بالایی تشکیل شده است. عناصر خاکی کمیاب (REE) بخش بوکسیت سخت و شیلی این کانسار با استفاده از نتایج ۲۲ تجزیه شیمیایی مورد بررسی قرار گرفته است. همبستگی بین عناصر خاکی کمیاب با سایر عناصر در این کانسار نشان می دهد که کانی های رسی و همچنین کانی هایی مانند Xenotime, Rhabdophane, Monazite, Florencite, Churchite, Anatase, Loparite Euxenite, میزبانان احتمالی این عناصر در بوکسیت سخت هستند. در بوکسیت جاجرم مقدار عناصر خاکی کمیاب به سمت فرودیواره کربناتی افزایش می یابد و از این لحاظ، این بوکسیت شبیه بوکسیت های کارستی است. افزایش تمرکز عناصر خاکی کمیاب در بخش زیرین نیمرخ برای تمامی عناصر خاکی کمیاب یکسان نیست و باتوجه به مقدار پتانسیل یونی و همچنین همراهی آنها با کانی های مختلف، میزان تمرکز هر یک از آنها نیز متغیر است به طوری که با افزایش پتانسیل یونی این عناصر، مقدار تمرکز آنها در بخش زیرین نهشته کاهش می یابد. عناصر HREE به دلیل همراهی با کانی هایی مانند کانی های رسی و زیرکن به مقدار مساوی از بخش بوکسیت سخت شسته شده و در بخش بوکسیت شیلی متمرکز شده اند. همچنین دو عنصر Ce و Eu به دلیل این که هر یک از آنها با دو ظرفیت متفاوت وارد ساختار کانی ها می شوند بنابراین از نظر مقدار تمرکز در بخش زیرین نهشته و همچنین در نمودارهای بهنجار شده کندریتی رفتار متفاوتی را نسبت به روند تغییرات سایر عناصر خاکی کمیاب از خود نشان می دهند مقدار این تغییرات برای عنصر Ce مشخص تر است به گونه ای که این عنصر نسبت به دیگر عناصر LREE به مقدار بیشتری در بوکسیت سخت متمرکز شده و در نمودارهای بهنجار شده کندریتی دارای بی هنجاری مثبت می باشد در حالی که در بخش بوکسیت شیلی بی هنجاری منفی داشته و نسبت به دیگر عناصر LREE به مقدار کمتری در این بخش متمرکز شده است. تغییرات عنصر Eu نیز نسبت به Ce کمتر بوده و به بی هنجاری نسبتا منفی در بخش بوکسیت سخت خلاصه می شود.کلیدواژه ها
بوکسیت, جاجرم, ژئوشیمی, عناصر خاکی کمیاب, کانیهای میزباناطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.