تاثیر اسلام بر تحول هنر گچ بری در دوره های مختلف ایران

  • سال انتشار: 1402
  • محل انتشار: دومین همایش ملی فرهنگ و هنر اسلامی
  • کد COI اختصاصی: CLCA02_010
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 235
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

امیرحسین چیت سازیان

دانشیار و مدیر گروه آموزشی مطالعات عالی هنر، دانشکده معماری و هنر، دانشگاه کاشان

سمانه باقری آرانی

دانشجوی کارشناسی ارشد پژوهش هنر، گروه مطالعات عالی هنر، دانشکده معماری و هنر، دانشگاه کاشان

چکیده

در بقایای ارزشمند تاریخی ایران نمونه هایی از هنرنمایی با گچ مشاهده می شود که به عنوان یکی از مهمترین هنرهای تزئینی ایران مربوط به دوران ایلامی و هخامنشی می باشد که بعد از ورود اسلام به ایران دچار تحولاتی شده است. لذا مطالعه حاضر به بررسی و شناخت نقوش گچ بری ایران و تاثیر اسلام بر آن پرداخته است. اهمیت این موضوع باعث شناخت دقیق بناها و تاثیری که اسلام بر آرایش بناها داشته است می شود. پژوهش توسعه ای حاضر به روش توصیفی - تحلیلی انجام گرفته است. بر این اساس با استناد بر مطالعات کتابخانه ای، هنر گچ بری و نقوش آن در دوره های قبل از ورود اسلام به ایران و بعد از برپایی حکومت های اسلامی در ایران از جنبه نقوش و سبک های نقوش گچ بری مورد بحث قرار گرفت. که مشاهده شد باورهای مذهبی در دوران اسلامی تاثیر مهمی بر تحول هنر به ویژه هنر گچ بری داشته است که مهم ترین اثر آن در دوران آل بویه منع کاربرد نقوش انسانی و حیوانی در این هنر بوده است و سپس در عصر سلجوقی سبب تلفیق نقوش گیاهی ساسانی در کنار گردش اسلیمی و ساقه های آن با کتیبه نگاری آیات قرآنی، به عنوان تزئیین کننده ساختمان ها به ویژه بناهای مذهبی شده است. به مرور زمان نوآوری و ابتکار در طرح و نقوش منحصربه فرد از لحاظ مفاهیم فرهنگی و معانی نمادین که بیانگر آیین ها، رسوم و باورهای زیست بوم مردمی است سبب تداوم هنر گچ بری شد. بطوریکه هنر گچبری دوران اسلامی راه خود را با تکیه بر نقوش انتزاعی و هندسی در هنر اسلامی نیز باز کرد که نمونه های بی نظیر هنر گچبری اسلامی در مساجد به ویژه در محراب ها حاکی از این موضوع است.

کلیدواژه ها

گچ بری، هنر اسلامی ، نقوش گچ بری ، ایران ، دوران اسلامی

مقالات مرتبط جدید

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.