شخصیت پردازی در رمان «طوق الحمام» با چینش مکانی از مکه تا مادرید

  • سال انتشار: 1401
  • محل انتشار: التنظیرات و النقد فی الادب العربی، دوره: 2، شماره: 5
  • کد COI اختصاصی: JR_JRAL-2-5_001
  • زبان مقاله: عربی
  • تعداد مشاهده: 268
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

مهرداد آقائی

دانشیار زبان و ادبیات عربی ، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران، ایمیل: almehr۵۵@yahoo.com

چکیده

شخصیت های هر داستانی توسط نویسنده آن انتخاب شده و در جای جای داستان نقش ایفا می­کنند، به طور کلی می توان گفت که داستان برشی از واقعیت و خیال ساخته و پرداخته ذهن نویسنده است. بخش مهمی از شخصیت پردازی، وام دار مجموعه­ای از عناصر است که نویسنده داستان به فراخور اثر مورد نظرش از آن بهره می گیرد. رمان «طوق الحمام» اثر رجاء عالم رمان­نویس زن عربستانی بازتابی اجتماعی- دینی دارد که حوادث آن در دو شهر مکه و مادرید اتفاق می افتد. این رمان، از نظر شخصیت پردازی جایگاه هنری والایی دارد. رجاء عالم در شخصیت پردازی و معرفی اشخاص رمان خود از شیوه گفتگو و توصیف استفاده کرده است و شخصیت های داستان اکثرا شخصیت­هایی مکمل هستند. فضای دینی  و خیالی داستان، ساختار آن را جذاب و تعقیب و گریز و جدال، رغبت خواننده را برای ادامه داستان حفظ کرده است. ترتیب زمانی، مکانی و نظم منطقی رویدادها در معرفی شخصیت­ها به صورتی کم و بیش پایدار است که گاه حوادثی غافلگیرکننده یک شخصیت، چینش زمانی و مکانی داستان را بر هم می­ریزد. ساختار صوری داستان، به دو قسمت با دو مکان مجزا اما شخصیت های تکراری و گاه جدید، تنها با هویت متفاوت «عزه»، تشکیل شده است. در بررسی شخصیت پردازی در این رمان، نویسنده با قرار دادن کانون روایت در مکه و اتفاقاتی که در مورد این فضای مقدس صورت می گیرد حفظ هویت این مکان را دغدغه اصلی روایت می­داند. این پژوهش بر آن است تا با روشی تحلیلی- توصیفی به بررسی این مطلب بپردازد که انواع شخصیت­پردازی چگونه باعث نظم، تداوم و چینش قسمت های مختلف داستان «طوق الحمام» شده است. از جمله نتایج این پژوهش اینکه ذهن راوی و شخصیت داستان  و موضوع پیوندی هماهنگ و منسجم با هم دارند و این هماهنگی به منظور تحقق و تثبیت اهداف اصلی است و محتوای اصلی آن که درباره تاریخ مکه و آداب ورسوم مردمان آن است با این پیوندها تقویت و تاکید می شود. اندیشه ها و تصاویر ذهنی داستان اغلب دارای یکپارچگی و ساختار مشخص هستند. از ویژگی های بارز این رمان می توان به توجه  به عنصر زمان، ارتباط نویسنده با خواننده و شخصیت محوری به جای حادثه پردازی اشاره کرد.

کلیدواژه ها

رمان نویسی معاصر, شخصیت پردازی, رجاء عالم, طوق الحمام, مکه, مادرید

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.