بررسی سبک شناسانه ژانر منشآت در دوره گذار (قاجاری)
- سال انتشار: 1402
- محل انتشار: فصلنامه جستارهای نوین ادبی، دوره: 56، شماره: 4
- کد COI اختصاصی: JR_JLSS-56-4_004
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 60
نویسندگان
استاد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
چکیده
دوره موسوم به قاجار در تاریخ ادبی ایران یک دوره گذار است که در خلال حدود یک صد و پنجاه سال، تمام جنبه های فکری، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی، عقیدتی و ادبی ایرانیان از وضعیت موسوم به سنتی به وضعیت موسوم به متجدد تغییر کرد. در این میان، نثر فارسی نیز بعد از یک دوره تصنع و تکلف با ورود به دوره گذار تحولات سبکی عمده ای را از سر گذراند. منشآت، ژانری است که در کنار برخی دیگر از ژانرها نقش حلقه واسط بین سنت منشآت نویسی گذشته و سنت نامه نگاری مدرن را بازی می کند. حرکت بر خط تحولی این ژانر، در حد خودش، مسیر تحول نثر فارسی را از فضاهای سنتی به فضاهای جدید به تصویر می کشد. مساله اصلی مقاله، حرکت بر مسیر همین خط است. ما در بازه زمانی موردنظر بر اساس معیارهای تنوع زمانی، ژانری و میزان تاثیرگذاری نمونه هایی از منشآت و نامه ها را انتخاب کردیم و با بررسی تک تک آن ها در سه سطح زبانی، ادبی و انگاره ای سعی کردیم مسیر تحول نثر فارسی را در خط ژانری منشآت ترسیم کنیم. نتایج نشان می دهد حرکت از عربی گرایی به فارسی گرایی، از جملات طولانی مرکب به جملات کوتاه ساده، غیبت تدریجی آرایه های بدیعی از متن و حرکت از سازه فکری «شاه –خدا» به «شاه – انسان» در ژانر منشآت صورت گرفته است.کلیدواژه ها
منشآت, سبک شناسی, تحول ژانر, دوره قاجاراطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.