تحلیل تاریخی اقدامات اجتماعی آستان قدس رضوی دوره پهلوی (۱۳۰۴۱۳۵۷)

  • سال انتشار: 1402
  • محل انتشار: فصلنامه پژوهش های اجتماعی اسلامی، دوره: 29، شماره: 128
  • کد COI اختصاصی: JR_ISC-29-128_004
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 35
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

مصطفی فرزانه

دانشجوی دکتری، رشته جامعه شناسی سیاسی، گروه جامعه شناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

وحید شالچی

دانشیار، گروه جامعه شناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

مجید فولادیان

دانشیار، گروه علوم اجتماعی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران

چکیده

در بستر حیات اجتماعی ایران، نهادهایی هستند که اقدامات اجتماعی حائز اهمیتی داشتند. از مهم ترین این نهادها آستان قدس رضوی است. اگر اهداف سیاست گذاری اجتماعی را حفاظت از شهروندان در برابر مخاطره ها، کاهش نابرابری ها، ارتقای برابری فرصت ها، بهبود رفاه انسانی و ایجاد عدالت اجتماعی بدانیم، اهداف این نهاد با توجه به گستره فعالیت های اجتماعی اش در این راستا بوده است. بر این مبنا به این پرسش پاسخ می دهیم که در دوره پهلوی، اقدامات اجتماعی آستان با چه تحولاتی مواجه بوده و نایب التولیه ها در سیاست های حکومت و مصارف موقوفات چه نقشی را ایفا کرده اند. بدین منظور از رویکرد نهادگرایی تاریخی و روش توصیفی تحلیلی براساس شواهد تاریخی استفاده می شود. نتایج حاکی از آن است که دو بعد ساختاری و عاملیتی بر اقدامات اجتماعی این نهاد مٶثر بوده است. از یک سو تاثیر جهت بخش سیاست های کلان حکومتی را شاهدیم و از سوی دیگر، در هر دوره که متولی از میان چهره های برجسته انتخاب شده و دارای استقلال رای بوده است، بیشتر به اجرای سیاست های اجتماعی در راستای اهداف وقفی این نهاد عمل کرده است. اما هرگاه شخصی وابسته برای این نهاد انتخاب شده است، با به کارگیری سیاست های غلط که بعضا در تقابل با اهداف وقفی آستان قرار داشته است، به کارکردهای اصلی آن ضربه زده و تنش هایی را در جامعه ایجاد کرده است. همچنین براساس یافته ها، شاهد همگرایی بین میزان و مصارف موقوفات از یک سو و اقدامات آستان درمجموع هستیم. اما در مقایسه، تاثیر سیاست های دولت بر اقدامات آموزشی و درمانی بیشتر بوده است.

کلیدواژه ها

آستان قدس, اقدامات اجتماعی, پهلوی

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.