سیدهاشم موسوی آبگرم - دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق
محمدحسن حائری - دانشیار دانشگاه فردوسی مشهد

استحسان یکی ازاصطلاحات پربحث دراصول فقه اسلامی است درتعریف استحسان سخنهای متفاوتی گفته اند سخن بدون پشتوانه و دلیل نام یکی ازاصول فقه قیاس خفی تعابیر مختلفی است که ازاین اصطلاح شده است درپژوهش پیش رو سعی شده است با پرداختن به مصادیق و سند استحسان تعریف جامع تری ازاین اصطلاح بدست دهد درتعریف استحسان معمولا سخن ازتعارض استحسان با قیاس است اما با نگاهی ژرف درمی یابیم قیاس مذکور اعم ازقیاس اصطلاحی است تحقیق پیش رو درنهایت این تعریف را ارایه میدهد عدول ازقیاس جلی به قیاس خفی یا استثنای مساله جزیی ازاصلی کلی به دلیلی که چنین عدول یا استثنایی را اقتضا میکند استحسان ازسویی با قیاس به معنای اصطلاحی و ازسوی دیگر با مصلح درارتباط است باتقسیم بندی موضع گیران علیه استحسان به موافقان حجیت قیاس و مخالفان حجیت قیاس با اندکی تامل درمی یابیم بسیاری ازموضع گیری ها علیه استحسان لفظی است و باتوجه به معنای لغویواژه اتخاذ شده است.

استحسان ، قیاس ، قیاس جلی ، قیاس خفی ، نص ، عرف ، اجماع ، مصلحت