نگاهی به فرقه معتزله و تبیین جایگاه آن در ادبیات فارسی

  • سال انتشار: 1402
  • محل انتشار: دومین همایش بین المللی دانشجویان ادبیات، تاریخ و مطالعات فرهنگی
  • کد COI اختصاصی: LCICD02_041
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 275
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

پارسا التیامی نیا

دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه ولایت ایرانشهر

پریسا طاهری

دانشجوی کارشناسی آموزش ابتدایی دانشگاه ازاد اسلامی ایرانشهر

چکیده

دین، فرقه ها، مکاتب فکری و ادبیات، بی شک از کهن ترین انگاره های فرهنگی یک کشور به حساب می آیند که ساختارهای جامعه را تحت الشعاع خود قرار داده است. این رابطه نزدیک، سبب شده است که شاعران و نویسندگان پارسی هم از مضامین و عناصر دینی مختلف و هم از عقاید و مذهب خود در سروده ها و نوشته های خود، بهره کافی را ببرند. با وفات پیام گرامی اسلام (ص)، تحولات و تطورات عقیدتی و کلامی در میان مسلمین آغاز شد. مشکلات فرقه ای در آغاز، از سازمان کلامی مستقلی برخوردار نبود و بیشتر اختلافات، ریشه سیاسی داشت تا اینکه ریشه عقیدتی در مرحله بعد، فرق به سازمان عقیدتی مشخصی دست یافته و با مخالفان خویش به اختلاف پرداختند که شروع آن را با ظهور پدیده اعتزال می توان برشمرد. در پیدایش فرقه معتزله، عوامل مختلف مذهبی، سیاسی و اجتماعی دخالت داشتند وعوامل درون جامعه اسلامی یعنی، مباحث کلامی ادیان پیش از اسلام در تعیین جایگاه آن در ادبیات فارسی می پردازد این بررسی با روش کتابخانه ای و با رویکردی کیفی و با بهره گیری از مطالعات کتابخانه ای - اسنادی و بررسی پژوهش های مرتبط در این راستا، صورت گرفته است نتایج بررسی ها حاکی از این است فرقه معتزله خدمات شایان توجه به اسلام کردند، از جمله: در عصر عباسیان در اداره حکومت نقش فعالی داشتند و پاسخگویان با قدرت جدلی کلامی و عقلی به ویژه در مقابله با شبهات مخالفان اسلامی بودند. همچنین در خصوص تاثیر افکار و نگرش های معتزلی در ادب پارسی، پر واضح است که تاثیرات زیادی گذاشته و هم مقارن با این فرقه و هم در دوره ها و قرن های بعدی در آثار منظوم و منثور شاعران و نویسندگان، نمودهای زیادی از اصول و عقاید این فرقه، ملاحظه می شود.

کلیدواژه ها

فرقه معتزله، ادبیات فارسی، مکاتب فکری، عناصر دینی

مقالات مرتبط جدید

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.