ارتباط تغییرات اقلیمی و افول تمدن شهر سوخته با بررسی نهشته های بستر هامون

  • سال انتشار: 1401
  • محل انتشار: فصلنامه کواترنری ایران، دوره: 8، شماره: 3
  • کد COI اختصاصی: JR_NQUA-8-3_009
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 67
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

جواد درویشی خاتونی

دکترای ژئومورفولوژی، دانشکده جغرافیا و برنامه ریزی محیطی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران

صمد فتوحی

دانشکده جغرافیا و برنامه ریزی محیطی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران

حسین نگارش

دانشکده جغرافیا و برنامه ریزی محیطی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران

مقصود بیات

دانشکده جغرافیا و برنامه ریزی محیطی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران

چکیده

در این پژوهش به بررسی رسوبات بستر هامون و ارتباط شرایط آب و هوا با افول تمدن چند هزارساله منطقه در شهر سوخته پرداخته شده است. در این مطالعه اقدام به برداشت ۳ مغزه رسوبی به صورت دست نخورده از رسوبات بستر دریاچه توسط مغزه گیر اوگر شد. با توجه به تغییر رخساره های رسوبی از سطح به عمق و نتایج آنالیز دانه بندی و مورفوسکوپی، تفکیک محیط های بادی، دریاچه ای و آبرفتی انجام گرفت و در نهایت جغرافیای عملکرد بادهای دیرینه و رسوبات بادی بازسازی گردید. با توجه نتایج سنسنجی حمزه و همکاران (۲۰۱۳)، وجود ذرات درشت ماسه بادی در اوایل تا اواسط هولوسن (۸۲۰۰ سال قبل) نشانگر وزش توفان های شدید در حوضه است. توالی ماسه های بادی دانه ریز و بسیار ریز در عمق حدودی ۵/۲ نشان دهنده وجود بادهای مشابه با بادهای ۱۲۰ روزه فعلی سیستان می باشد. دو دوره مهم خشک (۸۲۰۰ و ۴۵۰۰ سال پیش) در رسوبات هولوسن بستر هامون های هیرمند و صابوری شناسایی گردید که حاکی از خشک شدن و گسترش رسوبات بادی است. افول تمدن باستانی شهر سوخته، از نظر زمانی انطباق مناسبی با دوره خشک ۴۵۰۰ سال پیش، که حدود ۵۰۰ تا ۷۰۰ سال طول کشیده است، نشان می دهد.

کلیدواژه ها

هامون, شهرسوخته, نهشته های بادی, سیستان, هولوسن

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.