موقعیت اصل حسن نیت در فرایند دادرسی کیفری

  • سال انتشار: 1402
  • محل انتشار: فصلنامه پژوهش های حقوق تطبیقی، دوره: 27، شماره: 2
  • کد COI اختصاصی: JR_CLRM-27-2_003
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 267
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

سید درید موسوی مجاب

Assistant Professor, Department of Criminal Law and Criminology, Faculty of Law, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran

زهرا شیرازی فردویی

Ph.D. student in Criminal law and Criminology, Faculty of Humanities, Islamic Azad University, Qom branch, Iran

چکیده

حسن­نیت به مثابه یک اصل پایه در حقوق کیفری ماهوی و شکلی، نه تنها در زمینه توجیه چرایی رواداری نهادهای حقوقی از جمله اسباب اباحه رفتار ارتکابی، معاذیر قانونی و کیفیات مخففه در حق مرتکب جرم مجال طرح می­یابد، بلکه در طول فرایند دادرسی کیفری از مرحله پلیسی تا مرحله رسیدگی و حتی اجرای حکم نیز موقعیت ویژه­ای دارد. با آنکه در ادبیات حقوقی و در قوانین کیفری بسیاری از کشورها به صورت صریح یا ضمنی به اصل حسن­نیت و تاثیر آن بر تصمیم مقام قضایی و گستره مسئولیت کیفری مرتکب، فراهم­سازی زمینه بهره­گیری از نهادهای ارفاقی، اعطای حق دفاع به متهم در توجیه رفتار ارتکابی و رفع اتهام، متعادل­سازی نگاه کنشگران رسمی نظام عدالت کیفری و غیره اشاره شده است، اما در ادبیات حقوق کیفری و آیین دادرسی کیفری ایران، به شکلی بایسته و مشخص به این اصل توجه نشده است. اگرچه برخی از کنشگران قضایی در مقام توجیه علت تعدیل یا تبدیل عناوین اتهامی و تغییر میزان مجازات بر اساس دکترین حقوقی به حسن­نیت توجه می­کنند، لیکن به دلیل عدم شناسایی موقعیت قانونی اصل یادشده و نیز مغفول واقع شدن جایگاه آن در جریان دادرسی کیفری، به نقش اثرگذار آن توجهی نمی­شود. در این پژوهش که به روش توصیفی تحلیلی و درعین حال تطبیقی با بهره­گیری از ابزار کتابخانه­ و تحلیل محتوای برخی آراء انجام یافته، موقعیت اصل حسن نیت، طی فرایند دادرسی کیفری مورد تشریح واقع شده و به پیامدهای مثبت اهتمام قانونی و قضایی به آن از جمله تضییق دامنه جمعیت مظنونان و متهمان، کاهش حجم پرونده­های قضایی، کاهش تعداد محکومان و زندانیان و نیز تحکیم موقعیت دادرسی منصفانه اشاره شده است.

کلیدواژه ها

Principle of Good Faith, Right to Defense, Fair trial, Defendants., اصل حسن نیت, حق دفاع, دادرسی منصفانه, متهمان.

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.