تعیین مناطق مستعد وقوع خطر زمین لغزش در مسیرارتباطی نیر- سراب
- سال انتشار: 1403
- محل انتشار: فصلنامه جغرافیا و توسعه، دوره: 22، شماره: 74
- کد COI اختصاصی: JR_GDIJ-22-74_004
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 145
نویسندگان
استاد ژئومورفولوژی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
دکتری ژئومورفولوژی دانشگاه محقق اردبیلی ، اردبیل، ایران
چکیده
زمین لغزش ها ازجمله متداول ترین مخاطرات طبیعی تغییر شکل دهنده سطح زمین هستند که هر ساله خسارات فراوانی به انسان ها و محیط وارد می کنند. مرور خسارات ناشی از زمین لغزش، لزوم بررسی عوامل تاثیر گذار بر وقوع این پدیده و پیش بینی رخداد آن را به اثبات می رساند. محور ارتباطی نیر– سراب به دلیل ویژگی های خاص زمین شناسی، اقلیمی، ژئومورفولوژیکی و فعالیت های انسانی، از دیرباز تحت تاثیر رانش زمین بوده است؛ بنابراین با توجه به اهمیت موضوع، هدف تحقیق حاضر ارزیابی خطر وقوع زمین لغزش در این مسیر ارتباطی، با تولید نقشه های پهنه بندی خطر و مقایسه دو مدل تصمیم گیری چندمعیاره MARCOS و CODAS است. بدین منظور ابتدا با بررسی منابع پژوهشی مرتبط با موضوع، برخی از مهم ترین عوامل موثر بر وقوع این پدیده شامل: ارتفاع، شیب، جهت شیب، لیتولوژی، کاربری اراضی، فاصله از گسل، فاصله از جاده، فاصله از رودخانه و بارش، به عنوان متغیرهای مستقل تهیه شد. ارزش گذاری و استاندارد سازی لایه ها، با استفاده از تابع عضویت فازی و وزن دهی معیار ها، با بهره گیری از روش CRITIC انجام شد. در نهایت، مدل سازی با استفاده از روش های تصمیم گیری چندمعیاره MARCOS و CODAS صورت گرفت. نتایج مطالعه نشان داد که به ترتیب عوامل شیب، کاربری اراضی و لیتولوژی با ضریب وزنی ۱۷۶/۰، ۱۵۲/۰ و ۱۲۴/۰، بیشترین تاثیر گذاری را در رخداد لغزش های منطقه دارند. با توجه به خروجی روش CODAS، به ترتیب ۲۵/۱۲۱ و ۹۶/۱۸۷ کیلومتر مربع از مساحت محدوده و مطابق با نتایج به کارگیری روشMARCOS ، ۳۲/۸۵ و ۷۶/۲۰۱ کیلومتر مربع از مساحت محدوده، در طبقه پرخطر و بسیار پرخطر قرار دارد. با توجه به اعتبار سنجی روش های تصمیم گیری چندمعیاره استفاده شده، با بهره گیری از روش منحنی ROC بیانگر دقت خیلی خوب روش CODAS، با مساحت زیر منحنی ۷۶/۰ و دقت عالی روشMARCOS ، با مساحت زیر منحنی ۸۷/۰ است. به نظر می رسد که نتایج این مطالعه، در انتخاب روش مناسب در راستای پتانسیل سنجی خطر زمین لغزش در مناطق مشابه با محدوده محور ارتباطی نیر-سراب، می تواند بسیار مفید باشد و مورد توجه پژوهشگران، مسئولان و سیاست گذاران قرار گیرد.کلیدواژه ها
حرکت دامنه ای, مخاطره, GIS, ROC .جاده نیر – سراب, پتانسیل وقوعاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.