شناسایی مولفه های مدل درآمدزایی کتابخانه های عمومی ایران

  • سال انتشار: 1402
  • محل انتشار: فصلنامه تحقیقات اطلاع رسانی و کتابخانه های عمومی، دوره: 29، شماره: 4
  • کد COI اختصاصی: JR_PUBLIJ-29-4_005
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 63
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

امیدعلی مقیمی

knowledge and information science, Faculty of Humanities, Norths branch of Azad University, Tehran, Iran

زهره میرحسینی

knowledge and information science, Faculty of Humanities, Norths branch of Azad University, Tehran, Iran

سعید غفاری

knowledge and information science, Payame Noor University, Iran

چکیده

هدف: در سال­ های اخیر با توجه به بروز رکود اقتصادی، کتابخانه ­های عمومی با مشکل کمبود بودجه مواجه شده­ اند. رکود اقتصادی در سال­های گذشته به شدت بر روی تامین بار مالی کتابخانه ­های عمومی اثر گذشته است. این مراکز بودجه مستقلی نداشته و بودجه­ای که دریافت می­ کنند ماهیت کمکی داشته و متکی بر همیاری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سهم نیم درصدی شهرداری­ ها، کمک ­های مردمی و نهادهای عمومی و غیر دولتی خصوصی و جامع بین ­المللی، موقوفات است. کاهش بودجه از یک سو و نیاز به ارائه خدمات نوین و خلاقانه از سوی دیگر، مدیران و کتابداران را بر آن داشته است تا به دنبال راهکاری برای خلق درآمد و ایجاد فرصت ­های جدید برای درآمدزایی باشند. هدف این پژوهش شناسایی مولفه های موثر بر درآمدزایی در کتابخانه های عمومی ایران است. روش­: این پژوهش کاربردی و از منظر نوع، مرور نظام مند بوده و با روش فراتحلیل-کمی انجام شده است. جامعه آماری شامل کلیه مقالات علمی و پژوهشی با موضوع درآمدزایی و بازاریابی در کتابخانه­ های عمومی ایران است که در نشریات فارسی زبان منتشر شده است. ابزار گردآوری اطلاعات، سیاهه وارسی محقق ساخته و ابزار حیاتی Glynn است. داده های گردآوری شده با نرم افزار جامع فراتحلیل نسخه ۲.۰ تجزیه و تحلیل شد. یافته ­ها: یافته ها نشان داد که در سطح اطمینان ۹۵ درصد افراد، مکان، محصول، تشویق و ترغیب، قیمت، کیفیت خدمات، تعامل با مخاطب و شخصی سازی خدمات از مولفه های اثرگذار بر درآمدزایی در کتابخانه ها هستند. افراد دارای اندازه اثر قوی بوده و مولفه های مکان، محصول، تشویق و ترغیب و قیمت دارای شدت تاثیر متوسط هستند. شدت اثر مولفه های کیفیت خدمات، تعامل با مخاطب و شخصی سازی خدمات ضعیف است. نتایج آزمون های ناهمگونی نشان داد، پژوهش های مورد بررسی ناهمگن بوده و از این رو، از اندازه اثر تصادفی استفاده شده است. نمودار قیفی بیانگر خطای استاندارد بالا و سوگیری زیاد است. به عبارت دیگر، توزیع پژوهش ها نرمال و تصادفی نیست. نتایج نشان داد مولفه هایی که بر درآمدزایی در کتابخانه ها اثر می ­گذارد شامل افراد، مکان، محصول، تشویق و ترغیب، قیمت، کیفیت خدمات، تعامل با مخاطب و شخصی­سازی است. ایجاد تعادل میان درآمدزایی با ماموریت اصلی از ملاحظات مهم برای کتابخانه ­های عمومی است. کتابخانه ­ها می ­توانند با تکیه بر راهکارهایی مانند تمرکز بر ارائه خدمات و منابع با کیفیت بالا، اولویت ­بندی نیازهای جامعه، شفاف­ سازی جریان درآمدزایی و تمرکز بر اهداف و رسالت کتابخانه ­های عمومی به برقراری این تعادل کمک کنند. ایجاد زیرساخت های مناسب با تغییرات و تحولات حاصل از فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی و ایجاد نظام های اطلاعاتی منسجم، ارائه خدمات متنوع اطلاعاتی، تدوین برنامه ها و راهبردهای مناسب برای تبلیغ محصولات، اصلاح ساختار کاری کتابخانه، همکاری و ارتباطات مناسب با دیگر سازمان های کارآفرین و خیرین، جذب کتابداران و متخصصان خلاق و دعوت از متخصصان حوزه های مختلف علمی برای ارائه مشاوره اطلاعاتی، ارزیابی خدمات و محصولات ارائه شده و ارا ئه خدمات مطابق با نیازهای اطلاعاتی کاربران از جمله اقداماتی است که سبب بهبود و ارتقاء جریان درآمدزایی در کتابخانه ­ها می شود. ارزش/ اصالت: با توجه به کاهش بودجه و رکود اقتصادی که بر نهادهای دولتی تحمیل شده است، اجرا و پیاده­ سازی مدل­های درآمدزایی و بازاریابی در کتابخانه­ ها بیش از پیش اهمیت یافته است. این پژوهش سعی دارد با مطالعه پژوهش ­های پیشین مهم ترین عوامل موثر بر درآمدزایی کتابخانه­ های عمومی را شناسایی کند.

کلیدواژه ها

Public Libraries, Revenue Generation, Income Generation, Meta-Analysis, کتابخانه های عمومی, کسب درآمد, درآمدزایی, فراتحلیل

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.