آیا تشکیل حکومت صفویه مبداء تاریخ جدید یا معاصر ایران است؟
- سال انتشار: 1402
- محل انتشار: دوفصلنامه تاریخ ایران، دوره: 16، شماره: 1
- کد COI اختصاصی: JR_IRHJ-16-1_011
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 77
نویسندگان
استاد پژوهشکده تاریخ، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران.
چکیده
صفویان با ایجاد حکومتی متمرکز قلمرو تاریخی ایران را احیا نمودند و به تشیع رسمیت دادند. برخی مدعیاند صفویان دولت ملی ایجاد کردند و به ایرانیان وحدت و هویت ملی تازهای دادند. دو دهه پس از انقلاب اسلامی این ایده رواج یافت که تاسیس حکومت صفویه مبدا تاریخ معاصر/ جدید ایران است. با توجه به اهمیت این ادعا و پیامدهای آن، مقاله حاضر به ارزیابی این مسئله میپردازد که آیا واقعا برآمدن صفویان مبدا تاریخ معاصر ایران است و آیا میتوان از دولت ملی و شکلگیری هویت واحد ملی در دوره صفویه سخن گفت؟ نگارنده مهمترین ایدههای مطرحشده در این باره را در قالب سه گفتمان شرقشناسانه، ایرانگرایانه و شیعهگرایانه دستهبندی و بررسی میکند. نتایج پژوهش نشان میدهد تشکیل حکومت صفویه سرآغاز یک دوره تاریخی تازه در چارچوب دوران میانه ایران و در استمرار آن است نه مبدا تاریخ جدید یا معاصر ایران. با حکمرانی صفویان نه تمدن نوینی تاسیس شد که ایران را وارد دوره تجدد کند و نه ایران در تمدن جدید اروپایی سهیم شد تا از امکانات و فرصتهای آن بهرهمند شود و نه تعریف تازهای از موقعیت ایران در نسبت با مدرنیته به دست آمد. در نتیجه، صفویان دوره پیشامدرن ایران را تنها با تغییر مذهب و تغییر رابطه دین و دولت ادامه دادند.کلیدواژه ها
حکومت صفویه, تاریخ معاصر, تشیع, حکومت ملی, قلمرو ایراناطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.