جایگاه حفاظتی گونه انحصاریNepeta dschuparensis از تیره نعنا

  • سال انتشار: 1401
  • محل انتشار: نشریه طبیعت ایران، دوره: 7، شماره: 1
  • کد COI اختصاصی: JR_IRNAT-7-1_014
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 61
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

احمد پورمیرزایی

پژوهشگر، بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرمان، ایران.

زیبا جم زاد

استاد پژوهش، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

ماشاالله غنچه پور

پژوهشگر، بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی کرمان، کرمان، ایران.

منصور دهقان

پژوهشگر، بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرمان، ایران.

عادل جلیلی

استاد پژوهش، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

چکیده

Nepeta dschuparensis  (پونه جوپاری) از تیره نعنا، گیاهی علفی و چندساله و انحصاری استان کرمان است و در دامنه های صخره ای و سنگی حضور دارد. این گونه از تعداد یازده رویشگاه جمع آوری شد که تراکم آن در محل نمونه تیپ ( مناطق مرتفع کوه جوپار ) بیشتر از سایر مناطق است. جایگاه حفاظتی گونه با استفاده از دستورالعمل اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت (IUCN) بررسی و سطح تحت اشغال آن براساس مشاهدات و اندازه گیری های میدانی، ۵/۲ کیلومترمربع برآورد شد. بنابراین، براساس معیارهای سطح تحت اشغال، کاهش اندازه جمعیت ها، کاهش کیفیت رویشگاه، تعداد رویشگاه ها و جمعیت های منقطع «در بحران انقراض» (Critically Endangered: CR) قرار می گیرد. همچنین، محدوده حضور این گونه بر اساس محاسبات نرم افزار ژئوکت (Extent of Occurrence/EOO)، ۱۸۸۱۵.۲۹۵ است که بر این اساس، «آسیب پذیر» است. در رویشگاه تیپ این گونه، چرای دام یکی از عوامل تهدید کننده است. در سایر مناطق، علاوه بر چرای دام، مجاورت با اراضی زراعی و تغییر کاربری کشاورزی، از عوامل جدی تخریب آن محسوب می شود. خشک سالی های اخیر نیز، احتمالا تهدیدی جدی برای این گونه در سال های آینده خواهد بود. اعلام رویشگاه های حفاظت شده توسط سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور، حفاظت خارج از رویشگاه در باغ های گیاه شناسی و بانک ژن منابع طبیعی ایران برای جلوگیری از انقراض باید در برنامه کار حفاظت از این گونه قرار گیرد.

کلیدواژه ها

جایگاه حفاظتی, "IUCN", "گونه های انحصاری", "Nepeta dschuparensis"

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.