بررسی جایگاه حفاظتی گونه ای نادر به نام Smirnovia turkestana در ایران

  • سال انتشار: 1397
  • محل انتشار: نشریه طبیعت ایران، دوره: 3، شماره: 6
  • کد COI اختصاصی: JR_IRNAT-3-6_014
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 51
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

حسین بتولی

حسین بتولی، استادیار پژوهش، باغ گیاه شناسی کاشان، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران.

زیبا جم زاد

استاد پژوهش، موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

عادل جلیلی

استاد پژوهش، موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

چکیده

درختچه «دم­ گاوی» (Smirnovia turkestana Bunge)انحصاری تپه ­های ماسه­ای فعال و روان است. رویشگاه این گیاه صرفا" در اراضی ماسه ­ای بیابان­ های مرکزی (استان­ های اصفهان و سمنان) و تا حدودی نواحی شرقی کشور (خراسان رضوی) واقع شده است. این مناطق در بخش دشتی ناحیه رویشی ایرانی- تورانی و در محدوده ارتفاعی ۷۵۰ تا ۱۲۰۰ متر از سطح دریا استقرار دارد. جایگاه حفاظتی این گونه بر اساس معیارهای اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت (IUCN) و با استفاده از سه معیار میزان حضور، سطح تحت اشغال و اندازه جمعیت، تعیین شد. سطح تحت اشغال (AOO) گونه دم­ گاوی، با اندازه­ گیری میدانی در رویشگاه­ های آن، ۱/۲۱ کیلومترمربع، میزان حضور گونه در محدوده انتشار آن (EOO) با استفاده از نرم افزار ژئوکت ۳/۶۷۱۲۶ کیلومترمربع برآورد شد. بنابراین بر اساس نتایج این تحقیق و باتوجه به سطح اشغال، تعداد افراد جمعیت، جمعیت­ به شدت منفک از یکدیگر، تجدید حیات محدود به دلیل تولید محدود بذر و کیفیت رویشگاه، دم­ گاوی در طبقه در معرض انقراض (EN) قرار می گیرد. بررسی ­ها نشان داد، فشار چرای دام­ های مازاد بر مرتع، ریشه­ کنی توسط افراد بومی و محلی به ­منظور استفاده سرشاخه­ های آن در زراعت (سایه ­بان) و خشک سالی ­های بی­ سابقه دهه اخیر، از عوامل اصلی تهدیدکننده این درختچه نادر تلقی شده که ضرورت دارد به ­عنوان ذخیره ژنتیکی طبیعی مورد حفاظت ویژه قرار گیرد.

کلیدواژه ها

جایگاه حفاظتی, دم گاوی, گونه در معرض خطر انقراض, ماسه زارها, گونه نادر و انحصاری

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.