مهران وطنچیان - دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی
امیر دلاور - دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی
شبنم شاهسوند - دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی
حسین کمالی - دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی

زمینه و هدف: گیاه گل ماهوراز جمله گیاهان دارویی است که دارای خواص متعدد درمانی از جمله رفع دل درد، درمان سرماخوردگی و برونشیت، ضد تب، هموروئید و میگرن می باشد. لذا با توجه به مصرف عصاره این گیاه توسط ساکنین مناطق کوهستانی که به این گیاه دسترسی دارند و با توجه به عدم بررسی اثر تراتوژن احتمالی این گیاه در گذشته، مطالعه حاضربا هدف بررسی تاثیر عصاره آبی بخش هوایی گیاه گل ماهور با غلظت های مختلف در ایجاد ناهنجاری در جنین موش سوری انجام شده است. مواد و روش کار: دراین مطالعه تجربی، ۵۰ سرموش سوری ماده بالغ پس از جفت گیری به صورت تصادفی به ۵ گروه (کنترل، فنی توئین و۳ گروه مورد آزمایش )تقسیم شدند. به موش های باردار گروه های فنی توئین و مورد آزمایش، در روزهای ۶، ۸، ۱۰، ۱۲و ۱۴ بارداری عصاره ی آبی بخش هوایی گیاه گل ماهور بصورت داخل صفاقی تزریق گردید. دوز تزریق در گروههای ۳، ۴ و ۵ به ترتیب ۲۵/۲، ۳ و ۷۵/۳ گرم بر کیلوگرم بود. سپس در روز ۱۸حاملگی جنین ها از طریق سزارین از رحم خارج شدند و ابتدا از نظر زنده، مرده و بازجذب مورد بررسی و سپس وزن و قد آنها به ترتیب توسط ترازوی دیجیتالی و کولیس اندازه گیری شد. سپس جهت بررسی ناهنجاری های ماکروسکوپی اسکلت، بااستفاده ازتکنیک دوگانه آلیزارین ردوآلسین بلو،رنگ آمیزی گردیدند. داده های به دست آمده به کمک آزمون های ANOVA و مربع کای تجزیه وتحلیل شدند. یافته ها: وزن و قد جنین موش های دریافت کننده عصاره آبی بخش هوایی گیاه گل ماهورکاهش قابل ملاحظه ای را نشان دادند. ناهنجاری های اسکلتی متعدد در گروه های دریافت کننده عصاره آبی مشاهده شد که از آن جمله می توان به انگشت اضافه، دنده اضافه، دنده بهم چسبیده، اسکولیوزیس، اسپاینابیفدا، شکاف کام و استخوانی شدن ناقص جمجمه اشاره کرد. نتیجه گیری: عصاره گیاه گل ماهور می تواند منجر به کاهش رشد و ایجاد ناهنجاری های مختلف درجنین شود و لذا لازم است مصرف این گیاه در دوران بارداری با احتیاط صورت گیرد.

Teratogen, Skeletal anomaly, mouse embryo, Verbascum cheiranthifolium, تراتوژن, ناهنجاری اسکلتی, گل ماهور, موش سوری