تاملات نقادانه در تقسیمات صفات الهی به «ثبوتی سلبی» و «ذاتی فعلی» و ارائه ی طرح تلفیقی
- سال انتشار: 1400
- محل انتشار: مجله فلسفه و کلام اسلامی، دوره: 54، شماره: 2
- کد COI اختصاصی: JR_JITP-54-2_012
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 107
نویسندگان
دانش آموخته ی دکتری فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه تهران
چکیده
از میان تقسیمات متنوع اوصاف الهی، دو تقسیم ثنائی «ثبوتی سلبی» و «ذاتی فعلی» در آثار اندیشمندان امامیه، تبلور بیشتری داشته است. نگاه اول که ریشه در آثار اهل سنت دارد، بر یک تحلیل سادهی عقلی مبتنی است. این تقسیم از حیث مصداقیابی واجد ابهاماتی است؛ از جمله تعداد و مصادیق هر دسته از صفات، ارجاع یکی از اقسام به دیگری و تسری آن از ذات به افعال الهی. اما تقسیم «ذاتی فعلی» بنابر منابع موجود، توسط محدثان امامیه طرح شده، هم ایشان در تبیین ملاک تمایز و مصادیق آن کوشیدهاند. تقسیم اخیر جامع صفات وجودی خداوند است و ظاهرا تنها نقطه ضعف آن، عدم شمول بر صفات تنزیهی ایزد یکتا است. بنابراین به نظر میرسد، تلفیق دو تقسیم پیشین، رافع مجموع ایرادات یادشده باشد؛ چنانکه علامه حسینی تهرانی، اوصاف الهی را به چهار دستهی «ثبوتی ذاتی»، «ثبوتی فعلی»، «سلبی ذاتی» و «سلبی فعلی» تقسیم کرده است.کلیدواژه ها
تقسیمات صفات الهی, ثبوت و سلب, شیخ کلینی, تمایز صفات ذاتی از صفات فعلی, هاشم حسینی تهرانیاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.