مژده میرکی - کارشناس ارشد، گروه جنگلداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس، نور
مسلم اکبری نیا - دانشیار، گروه جنگلداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس، نور
هدایت غضنفری - استادیار، مرکز پژوهش و توسعه جنگلداری زاگرس شمالی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه کردستان، سنندج
ستار عزتی - دانشجوی دکتری، گروه جنگلداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس، نور
ارکان حیدری - کارشناس ارشد، گروه جنگلداری، اداره منابع طبیعی شهرستان مریوان

یکی از مهمترین عوامل تهدیدکننده جنگل­های زاگرس، آتش­سوزی­های عمدی و غیرعمدی است که در چند سال اخیر منجر به تخریب بخش وسیعی از این جنگل­ها شده است. مطالعه و ارائه تدابیر مدیریتی می­تواند نقش کنترل کننده­ای را برای مقابله با این بحران ایفا کند. بدین منظور مطالعه حاضر به منظور شناسایی و ارزیابی مهمترین فاکتورهای تاثیر­گذار بر روش­های مهار آتش­سوزی در جنگل­های مریوان با روش تجزیه و تحلیل سوات (SWOT) طراحی شد. با توجه به متفاوت بودن راهبردهای مدیریتی در مهار آتش­سوزی، این راهکارها به دو دسته مدیریت بحران و مدیریت خطر تفکیک شدند. شناسایی و تعیین معیارهای موثر با استفاده از روش پرسشنامه باز و شناسایی ذینفعان دخیل در این امر با استفاده از تحلیل دست­اندرکاران انجام شد و در نهایت ارزش معیارهای موثر بر این فرایند از طریق فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) کمی گردید. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که معیار اشتغال­زایی و درآمد با وزن نهایی ۱۰۶/۰ و دسترسی به هنگام با وزن نهایی ۰۶۹/۰ و کارایی با وزن نهایی ۰۶۸/۰ به عنوان مهمترین عوامل تاثیر­گذار بر راهکارهای مدیریت بحران و معیار جلوگیری از گسترش آتش در جنگل با وزن نهایی ۱۲۳/۰، سرعت عمل با وزن نهایی ۱۲۰/۰ و امکان ایجاد اشتغال با وزن نهایی ۱۱۸/۰ به عنوان مهمترین راهکارهای مدیریت خطر در منطقه تشخیص داده شد. در این راستا بازسازی و بهبود روحیه­ جوامع محلی نسبت به محیط پیرامون خود، فرهنگ­سازی در بین روستاییان، زمینه­سازی ایجاد عزم ملی در حفاظت از منابع ملی و دوری از مدیریت فقط دولتی در مدیریت و کنترل بهتر و علمی­تر آتش­سوزی در جنگل در این مناطق پیشنهاد می­گردد.

تحلیل سوات, تحلیل سلسله مراتبی, مهار آتش, مدیریت خطر, مدیریت بحران, پرسشنامه