ارزیابی تاثیرات شیوه بهره برداری نواری جنگل بر میزان فرسایش خاک (مطالعه موردی: جنگل چفرود گیلان)

  • سال انتشار: 1399
  • محل انتشار: مجله جنگل ایران، دوره: 12، شماره: 1
  • کد COI اختصاصی: JR_IJF-12-1_004
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 64
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

شهریار صبح زاهدی

محقق بخش تحقیقات جنگلها، مراتع و آبخیزداری مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی گیلان

رامین نقدی

گروه جنگلداری دانشکده منابع طبیعی دانشگاه گیلان

محمد رضا غریب رضا

استادیار پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران.

علی صالحی

دانشگاه گیلان

قوام الدین زاهدی

گروه جنگلداری دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران

چکیده

تحقیق حاضر برای نخستین بار، نرخ فرسایش خاک را با استفاده از روش رادیوایزوتوپی در جنگل های هیرکانی که با شیوه بهره برداری نواری در سه دهه قبل برداشت شده است نشان می دهد. براساس سوابق موجود، عرصه منتخب در پارسل ۷۰۳ حوزه چفرود گیلان انتخاب شد. در عملیات میدانی، به منظور بررسی پایداری خاک، با صفحه مسطح خراشنده، از اعماق مختلف در منطقه مرجع به صورت طبقات ۲  تا ۳۰ سانتی متری (حداکثر عمق نفوذ سزیم) نمونه برداری شد. سپس در مناطق مرجع، برداشت شده و بهره برداری نشده، نمونه هایی با توجه به طول نوار و وضعیت توپوگرافی منطقه با دستگاه مغزه گیر هسته برداشت شد. نمونه ها مطابق دستورالعمل IAEA آماده و مقدار رادیوسزیم آنها در آزمایشگاه سازمان انرژی اتمی شمارش شد. میانگین فعالیت سزیم ۱۳۷ نقاط نمونه برداری مرجع ۱/۵۸۹۴ بکرل بر متر مربع محاسبه شد. بنابراین برای دستیابی به اهداف پژوهش، با استفاده از سه مدل توازن جرمی I و  IIو تبدیل تناسبی، مقدار فرسایش در نوار طبیعی برداشت نشده این مقدار ۲/۰، ۷/۰ و ۶/۰ تن در هکتار در سال است، درحالی که در نوار برداشت شده این مقدار به ترتیب ۸۷/۸، ۸۰/۵ و ۷۷/۴ تن در هکتار در سال افزایش یافته است. این فرایند پس از گذشت ۲۹ سال از بهره برداری، به طور متوسط، موجب هدررفت خاک به مقدار ۲/۱ میلی متر در نوار برداشت شده و ۹/۰ میلی متر در قسمت طبیعی در سال شده است. نتایج نشان داد که از این روش می توان در بررسی مباحث هیدرولوژی جنگل استفاده کرد. همچنین می توان به تاثیر حفاظتی جنگل در کاهش فرسایش و حفظ خاک اشاره کرد.

کلیدواژه ها

بازپخش خاک, برداشت جنگل, جنگل هیرکانی, رادیونوکلوئید بارشی, سزیم ۱۳۷

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.