نقش ارتفاع و عرض جغرافیایی بر بهره وری بارش و عملکرد جو دیم

  • سال انتشار: 1392
  • محل انتشار: نشریه زراعت دیم ایران، دوره: 2، شماره: 1
  • کد COI اختصاصی: JR_IDAJ-2-1_006
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 63
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

علیرضا توکلی

مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان سمنان ( شاهرود )

عبدالمجید لیاقت

دانشگاه تهران

امین علیزاده

دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

پایین بودن عملکرد و شاخص بهره وری بارش محصولات دیم، ناشی از توزیع نامناسب بارش و عملیات مدیریت زراعی ضعیف در مزارع زارعین است. بهره وری بارش و عملکرد اراضی جو دیم تا حدود زیادی با دو مولفه ارتفاع و عرض جغرافیایی قابل بررسی و ارزیابی است. بر این اساس آمار عملکرد، بارش، ارتفاع و عرض جغرافیایی ۱۸۲ نقطه کشور طی سال های ۸۶-۱۳۸۲ مورد استفاده قرار گرفت. کل اراضی دیم تحت بررسی ۰۳۲/۱ میلیون هکتار است و کل آب قابل مدیریت در این اراضی برابر ۷۲۶/۴ میلیارد متر مکعب است و متوسط عملکرد جو برابر ۱۰۱۹ کیلوگرم در هکتار به دست آمد. متوسط شاخص بهره وری بارش در تولید جو دیم کشور برابر ۲۳۹/۰ کیلوگرم بر متر مکعب است. از کل مناطق مورد بررسی، ۴/۳۲ درصد مناطق دارای شاخص بهره وری بارش کمتر از ۸۵ درصد میانگین کشور، ۴/۲۶ درصد مناطق دارای شاخص بهره وری بارش بین ۸۵ و ۱۱۵ درصد میانگین و ۲/۴۱ درصد مناطق نیز دارای شاخص بهره وری بارش بیشتر از ۱۵ درصد میانگین کشور هستند. در حالی که ۸۰ درصد مناطق دارای بهره وری بارش کمتر از ۳۳/۰ کیلوگرم بر متر مکعب هستند، فقط ۲۰ درصد مناطق دارای عملکرد بیشتر از ۱۳۰۳ کیلوگرم در هکتار می باشند و عملکرد در ۶۰ درصد مناطق که دارای بهره وری بارش کمتر از ۲۸/۰ کیلوگرم بر متر مکعب می باشد، کمتر از ۱۰۲۷ کیلوگرم در هکتار است. شاخص بهره وری بارش از عرض جغرافیایی ۳۲ رو به افزایش نهاده و این افزایش تا عرض جغرافیایی ۵/۳۷ ادامه دارد. رابطه بین ارتفاع و عملکرد جو یک رابطه خطی نزولی است و بیشترین فراوانی در محدوده ارتفاعی ۱۲۰۰ تا ۱۸۰۰ متر واقع است. با افزایش ارتفاع، شاخص بهره وری بارش افزایش یافته و در ارتفاع ۱۸۰۰-۱۰۰۰ متری بیشترین فراوانی و تجمع نقاط مشاهده می شود و پس از آن به تدریج شاخص بهره وری بارش کاهش نشان می دهد.

کلیدواژه ها

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.