آینه‎های دردار: پیوند روایتگری و نظریه گلشیری درباب استقلال زیبایی‎شناختی داستان

  • سال انتشار: 1397
  • محل انتشار: فصلنامه نقد ادبی، دوره: 11، شماره: 43
  • کد COI اختصاصی: JR_LCQFN-11-43_006
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 66
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

فواد مولودی

the institute for research and development in the humanities (samt)

چکیده

روایتگری با استفاده از راوی سوم شخص محدود یکی از شیوه‎های رایج روایتگری در آثار گلشیری است ( در شازده احتجاب، بخش‎هایی از کریستین و کید، بخش‎هایی از بره گمشده راعی، و برخی از داستان‎های مجموعه  دست تاریک دست روشن). گلشیری در این آثار ثابت کرده است که متخصص این شیوه روایتگری است  و بالفعل‎کردن امکانات موجود این زمینه در  زبان فارسی، یکی از بارزترین وجوه امتیازات او در داستان فارسی دهه چهل و پنجاه است.  در مقاله حاضر، بنا بر شواهد و تحلیل‎هایی که خواهد آمد نشان داده‎ایم که گلشیری در روایتگری آینه‎های دردار، گامی فراتر نهاده و راوی محدودی را در داستان فارسی به اجرا گذاشته است که تا آن زمان در داستان فارسی سابقه نداشته است: این راوی محدود نه فقط سطح اصلی داستان بلکه سطوح زیرین آن را نیز روایت کرده و به طرزی پیچیده این سطوح را به هم پیوند داده است. مضاف بر این تمام نشانه‎های حضور «مولف مستتر» در رمان نیز  به واسطه این راوی بر خواننده عرضه شده است. اما طرح این مباحث فقط برای پاسخ به پرسشی اساسی بوده است: در بطن این همه تلاش برای برقراری پیوند و نزدیکی میان این سطوح و شخصیت‎هایی موجود در هر سطح (این شخصیت‎ها عمدتا نویسنده‎اند)  چرا گلشیری با راوی محدودش  خط و مرزی، هر چند کم‎رنگ و کم‎پیدا ، میان آنها کشیده  و این همه تلاش کرده است تا بگوید که به هم نزدیکند اما یکی نیستند؟ در پایان مقاله، این پرسش را مرتبط با نظریه گلشیری درباره انگاره استقلال زیبایی‎شناختی داستان پاسخ داده‎ایم.

کلیدواژه ها

Hooshang Golshiri, Ayenehaye Dardar, Limited narrator, Layers of fiction, Hidden author, Aesthetic of fiction, Independence of the literary text., هوشنگ گلشیری, آینه‎های دردار, راوی محدود, سطوح داستانی, مولف مستتر, زیبایی‎شناسی داستان, استقلال متن ادبی.

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.