تحلیل و مقایسه شاخص های SPI و SPEI در ارزیابی خشک سالی هواشناسی با استفاده از نرم افزار R (بررسی موردی: استان کردستان)
- سال انتشار: 1395
- محل انتشار: مجله فیزیک زمین و فضا، دوره: 42، شماره: 3
- کد COI اختصاصی: JR_JESPHYS-42-3_013
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 91
نویسندگان
استادیار گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی
دانشجوی دکتری علوم و مهندسی آبخیزداری، عضو باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بجنورد
چکیده
شاخص SPEI خشکسالی بیلان آبی را با درنظر گرفتن دما و تبخیر و تعرق برآورد می نماید. هدف پژوهش حاضر، مقایسه الگوی وقوع خشکسالی براساس شاخص های SPI و SPEI به دلیل ماهیت چند مقیاسی بودن و قابلیت تحلیل خشکسالی در مقیاس های زمانی می باشد. در این راستا هفت ایستگاه سینوپتیک استان کردستان انتخاب و شاخص SPI بر اساس توزیع گامای دومتغیره محاسبه گردید. تبخیر و تعرق پتانسیل جهت استفاده در شاخص SPEI توسط معادله تورنوایت محاسبه و سپس مقادیر شاخص های SPI و SPEI در مقیاس زمانی ۳ ماهه با استفاده از برنامه نویسی R به دست آمد. مقادیر SPI و SPEI در قالب گراف های توالی دوره ها رسم و ارتباط آن ها با تحلیل همبستگی مورد آزمون قرار گرفت. نتایج مقادیر شاخص های خشکسالی با ضریب همبستگی و سطح معنی داری به صورت ماتریس پراکندگی ابرنقاط ارائه شد. نتایج نشان داد که ضمن وجود تفاوت در الگوی وقوع دوره های ترسالی و خشکسالی SPI و SPEI، شاخص SPEI دوره های طولانی تر خشکی را در اکثر ایستگاه ها مشخص نموده است. بر اساس نتایج، ضرایب همبستگی بین ۰/۱۹ در ایستگاه سقز و ۰/۵۲ در ایستگاه سنندج و معنی دار از نظر آماری (در سطح ۹۹ درصد)، متغیر هستند. به نظر می رسد همبستگی ضعیف (۰/۱۹) میان شاخص های SPI و SPEI در ایستگاه سقز ناشی از افزایش تبخیر و تعرق در فصول بهار و تابستان محاسبه شده توسط شاخص SPEI است. با توجه به تاثیر دما در محاسبه SPEI، تفاوت قابل توجهی بین مقادیر شاخص استاندارد مبتنی بر بارش و شاخص تبخیر و تعرق مبتنی بر دما، زمینه کارایی و صحت شاخص مذکور را فراهم می نماید.کلیدواژه ها
تبخیر و تعرق پتانسیل, دوره های خشک و مرطوب, خشکسالی هواشناسی, شاخص بارش استاندارد, نرم افزار Rاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.