جمال محمدی - دانشیار برنامه ریزی شهری، گروه جغرافیای شهری، دانشکده علوم جغرافیایی و برنامه ریزی، دانشگاه اصفهان
اکرم تفکری - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه اصفهان

بنادر از عوامل تسریع کننده فرایند توسعه اقتصاد ملی/ منطقه ای و محلی هستند و نقش تعیین کننده ای در سازمان دهی به فضای ملی دارند. درواقع، هر منطقه جغرافیایی مزیت­های متفاوت جغرافیایی و محیطی برای توسعه دارد و همین امر سبب نابرابری در پیشرفت کشورها شده است. امکان دسترسی به آب­های آزاد و ارتباط با بندرگاه­های بزرگ، همواره از عوامل مهم و اثرگذار در احیا و رشد تجاری کشورها بوده است. همچنین شرایط اقتصادی بنادر به­گونه­ای است که اغلب آن­ها به دنبال دستیابی به جایگاهی رقابتی در سطح بین­الملل هستند، اما در این میان باید به نقش بنادر در توسعه داخلی و توسعه منطقه­ای نیز توجه کرد. هدف از این پژوهش، ارزیابی و شناخت بنادر دریای خزر برای توسعه این منطقه است. پس از بررسی­های کلی و مقایسه معیارهای مورد بررسی، از میان بنادر شمال کشور که در محدوده دریای خزر واقع شده­اند، سه بندر انزلی در استان گیلان و نوشهر و امیرآباد در استان مازندران، با توجه به ویژگی­ها، برای انجام این پژوهش انتخاب شدند. این پژوهش، توصیفی- تحلیلی است و با استفاده از منابع اسنادی و همچنین بهره­گیری از مدل AHP انجام شده است. نتایج حاصل از یافته­های تحقیق نشان می­دهد که بندر انزلی در میان سه بندر مورد مقایسه، به­لحاظ معیارهای مورد بررسی، در مرتبه اول اهمیت قرار دارد. به­همین­سبب، به­عنوان مناسب­ترین بندر برای توسعه منطقه شمال کشور انتخاب شد.

بنادر شمال, توسعه, توسعه منطقه ای, مزیت نسبی, AHP