مقایسه چهار روش تحلیل حساسیت پارامترهای مدل مفهومی HBV در حوضه آبریز کرخه و زیرحوضه های آن
- سال انتشار: 1398
- محل انتشار: مجله فیزیک زمین و فضا، دوره: 45، شماره: 1
- کد COI اختصاصی: JR_JESPHYS-45-1_007
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 160
نویسندگان
دانش آموخته دکتری، گروه مهندسی آبیاری و آبادانی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران
دانشیار، گروه مهندسی آبیاری و آبادانی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران
دانشیار، گروه فیزیک فضا، موسسه ژئوفیزیک، دانشگاه تهران، تهران، ایران
چکیده
مدل HBV (Hydrologiska Byråns Vattenbalansavedlning) یک مدل مفهومی است که به طور گستردهای برای پیشبینیهای آب شناسی و مطالعات منابع آب به کار میرود. در این مطالعه تحلیل حساسیت پارامترهای مدل HBV برای زیرحوضه های کرخه و کل حوضه کرخه در چهار بازه زمانی مختلف ۱، ۵، ۱۰ و ۲۵ سال با چهار روش FAST (Fourier Amplitude Sensitivity Test)، (Regional Sensitivity Analysis) RSA،Sobol و رگرسیون بررسی شده است. پس از تعیین حساسترین پارامترها مدل با روش الگوریتم ژنتیک با مرتبسازی نامغلوب، NSGA (Nondominated Sorting Genetic Algorithm) واسنجی شده است. توابع هدف برای بررسی عملکرد مدل شامل NSE، RMSE، RSR و BIAS میباشند. نتایج تحلیل حساسیت پارامترها نشان میدهد که روشهای Sobol و RSA به علت تغییرپذیری در بازههای زمانی و زیرحوضههای مختلفروشهای قابل اطمینانتری هستند. حساسترین پارامترهای مدل HBV برای زیرحوضهها و حوضه کرخه در روال خاک پارامتر بیشینه ذخیره رطوبت خاک (Fcap) و در روال پاسخ پارامتر بیشینه ذخیره رطوبت لایه سطحی خاک (hl۱) هستند، این پارامترها در دبیهای کمینه بیشترین حساسیت را نشان دادهاند. پارامترهای روال برف مخصوصا پارامتر دمای آستانه برای یخزدگی (ttlim) در زیرحوضههای قرهسو و کشکان و در بازههای زمانی کوتاهمدت (۱ و ۵ سال) حساسیت نشان دادهاند. مدل HBV توانایی شبیهسازی رواناب در حوضه کرخه و زیرحوضههای آن با دقت بالا را دارد. این مطالعه نشان میدهد انتخاب بازههای زمانی کوتاهتر واسنجی، نتایج شبیهسازی بهتری ارائه میدهد. در بازه زمانی یک سال بهترین ضریب NSE، RSR و RMSE مربوط به زیرحوضه گاماسیاب به ترتیب به مقدار ۹۵/۰، ۲۱/۰ و ۴/۱ و بهترین BIAS مربوط به زیرحوضه کشکان و حوضه کرخه به مقدار ۱۳/۰ است.کلیدواژه ها
مدل مفهومی HBV, تحلیل حساسیت, واسنجی, حوضه آبریز کرخهاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.