آسیب پذیری اقلیمی و راهبردهای پایداری منابع آب در حوضه کارون شمالی
- سال انتشار: 1402
- محل انتشار: جغرافیا و توسعه ناحیه ای، دوره: 21، شماره: 2
- کد COI اختصاصی: JR_JGRD-21-2_002
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 35
نویسندگان
دانشگاه اصفهان
دانشگاه اصفهان
دانشگاه اصفهان
چکیده
حوضه آبی کارون شمالی در تامین پایدار منابع آب جنوب غرب و فلات مرکزی ایران موثر است.رخداد خشکسالی های حوضه منجر به کاهش ۵۰ % آبدهی و افت سطح ایستابی آبخوان ها شده است. بالا بودن ضریب تغییرات آبدهی حوضه (% ۶۳ ) بیانگر آسیبب پذیری منابع آب است. برای تحلیل شاخص آسیب پذیری اقلیمی(۲۰۲۰-۱۹۹۰) از روش تحلیل مولفه های مبنا استفاده گردید. یافته های آماری نشان داد مهم ترین عامل ها ی موثر با اوزان مقدار ویژه شامل تغییرپذیری دبی(W=۱.۹۸۷)،فراوانی خشکسالی(W=۱.۶۵۸)،آب کشاورزی(W=۱.۳۳)و کسری مخزن آبخوان(W=۱.۰۹) آسیب پذیری اقلیمی (CVI) حوضه کارون شمالی هستند. زیرحوضه بهشت آباد ،ونک و لردگان دارای ضریب آسیب پذیری بحرانی و بالا و بازفت و کوهرنگ کمترین آسیب پذیری را دارند. برای آینده نگری حوضه از شرایط اقلیمی (۲۰۴۰-۲۰۲۰) و مبتنی بر تغییر اقلیم در سناریوهای SSp.RCP۴.۵ ,SSp.RCP ۸.۵ گزارش ششم و پیشران های منفی و مثبت برنامه های توسعه حوضه در افق ۱۴۲۰ استفاده گردید. یافته ها نشان داد با ادامه روند فعلی دما و رخداد خشکسالی ها و اجرای پروژه های انتقال آب و عمرانی در چارچوب پیشران های منفی،شدت شاخص آسیب پذیری بیشتر می شود. اما انتخاب راهبردهای مبتنی بر پیشران های مثبت(سازگاری با تغییر اقلیم)،اصلاح الگوی مصرف و تعدیل میزان آب قابل انتقال(از ۷۷۰ به ۲۱۲)شاخص آسیب پذیری اقلیمی در چشم انداز(۲۰۴۰-۲۰۲۰)کاهش می یابد. بنابراین تداوم وضع موجود منجر به افزایش شاخص آسیب پذیری ، تنش های اجتماعی و مهاجرت های اقلیمی خواهد شد. بنابراین بازنگری در راهبردهای بهره برداری ، تعدیل برنامه های توسعه ، انتخاب راهبردهای سازگاری تغییر اقلیم و اصلاح الگوی مصرف آب مبتنی بر توان اکولوژی منجر به افزایش تاب آوری و پایداری منابع آب می شود.کلیدواژه ها
آسیب پذیری, تاب آوری, منابع آب, ", ارون شمالی"اطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.