بررسی سازگاری «امتناع نامتناهی بالفعل» با «امکان نامتناهی بودن زمان و حوادث گذشته»
- سال انتشار: 1401
- محل انتشار: فصلنامه حکمت اسلامی، دوره: 9، شماره: 32
- کد COI اختصاصی: JR_FHI-9-32_006
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 257
نویسندگان
دانشجوی دکتری فلسفه فیزیک دانشگاه باقر العلوم علیه السلام
دانشیار و عضو هیئت علمی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران
چکیده
مساله آغازمندی زمانی جهان، از دیرباز مورد توجه اندیشمندان بوده است. اکثر فلاسفه، امکان آغازمندی زمانی جهان را نفی کرده و سلسله زمان و حوادث گذشته را نامتناهی دانسته اند. در مقابل، متکلمین برای جهان خلقت، آغازی زمانی قائلند. امکان یا امتناع نامتناهی بالفعل از اشیاء نیز مساله دیگری است که در بین متفکرین محل اختلاف بوده است. متکلمین قائل به امتناع بوده اند، اما اکثر فلاسفه شروطی برای امتناع ذکر کرده اند. با این وجود، ضرورت وجود نامتناهی بالفعل شیء، در بین متاخرین طرفدارانی دارد. در پی تلاش های کانتور پذیرفته شد که نامتناهی بالفعل، از لحاظ منطقی قابل اثبات و یا ابطال نیست. اکنون اکثر ریاضی دانان معاصر، برهان ناپذیری و تصمیم ناپذیری نامتناهی بالفعل را پذیرفته اند. ارسطو از یک طرف، وجود نامتناهی بالفعل شیء که مجتمع در وجود باشند را محال می داند و از طرف دیگر، برای زمان، آغازی قائل نیست و آن را نامتناهی دانسته و اتصال جسم و پیوستگی زمان را نیز پذیرفته است. فیلسوفان بزرگی مانند ابن سینا، شیخ اشراق و ملاصدرا نیز در این باره با وی هم عقیده اند. در این نوشتار، در قالب یک برهان نشان داده می شود که دستگاه فکری ارسطو شامل گزاره های مذکور، دستگاهی ناسازگار است.کلیدواژه ها
نامتناهی بالفعل, آغازمندی زمان, حدوث زمانی عالم, اتصال جسم, پیوستگی زماناطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.